Việc bùng phát dịch Covid-19 cũng khiến một số DN xây dựng phải dừng thi công cũng ảnh hưởng không nhỏ tới tình hình phát triển kinh tế chung, nhất là các DN thương mại kinh doanh vật liệu xây dựng, xăng dầu không có đầu ra dẫn đến một lượng lớn nhân công không có việc làm và thu nhập.
Nhìn lại kết quả kinh doanh của một số công ty xây dựng lớn đã giảm mạnh trong quý I/2021. Điển hình, Công ty CP Đầu tư Xây dựng Coteccons có lợi nhuận ròng 54,5 tỉ đồng (trong khi cùng kỳ năm ngoái 123 tỉ đồng). Đây là mức lợi nhuận theo quý thấp nhất từ trước đến nay của một trong những nhà thầu xây dựng lớn nhất Việt Nam này. Hay Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Xây dựng Ricons (Ricons) cũng có kết quả kinh doanh quý I kém khả quan, lợi nhuận sau thuế đạt 23,6 tỉ đồng, giảm 28% so với cùng kỳ năm trước.
Xét riêng chi phí xây dựng có nhóm vật liệu xây dựng cơ bản gồm sắt, thép, xi măng, cát, đá, gạch chiếm 60% trong tổng chi phí xây dựng. Ngoài ra còn phải kể đến chi phí thiết bị (máy móc) lắp đặt chịu tác động của giá nhiên liệu xăng, dầu và điện. Nhìn tổng thể tỷ trọng các loại chi phí một dự án nhà ở để thấy rằng giá thép tăng mạnh trong những tháng qua, cộng với giá các vật liệu xây dựng khác cũng tăng cao sẽ tác động lập tức đến giá nhà. Thông thường giá bán căn hộ trên thị trường sẽ được chủ đầu tư điều chỉnh theo biên lợi nhuận kỳ vọng. Khi chi phí tăng lên thì giá thành cũng đội lên để đảm bảo lợi nhuận vì không ai xác định kinh doanh lỗ. Điều này dẫn đến kịch bản các chi phí bị tăng lên, cuối cùng người mua nhà phải gánh. Nếu chủ đầu tư ký hợp đồng có điều chỉnh giá với nhà thầu thì chắc chắn chủ đầu tư phải bù vào khoảng giá vật tư xây dựng tăng, sau đó tính vào giá thành bán ra thị trường.
Hiện tại, giá xây dựng các công trình lớn đã tính theo tiêu chuẩn quốc tế, chỉ cần giá thế giới nhích lên là Việt Nam phải điều chỉnh nhưng nhà nước quy định phải chốt giá từ trước, vô tình tạo ra khó khăn cho DN xây dựng khi tham gia đấu thầu các công trình. Đáng nói là quy trình, thủ tục kéo dài càng làm khó cho hoạt động đấu thầu, gia tăng chi phí. Ví dụ, từ khâu duyệt dự toán đến đấu thầu và triển khai thực tế cũng mất một năm. Trong thời gian đó, chi phí nhân công bình quân đã tăng ít nhất 15%. Chưa kể, một số cơ chế hiện tại chưa hỗ trợ cho ngành xây dựng hoạt động thuận lợi, vì vậy nhiều DN khó trụ vững.
Giá thép trong nước tăng tới 50% – 60% chỉ trong thời gian ngắn, nhiều nguyên vật liệu khác cũng tăng phi mã khiến các nhà thầu xây dựng lao đao. Đa số công ty đã buộc phải nhiều lần thay đổi chính sách giá và báo giá xây dựng cho khách hàng, mức điều chỉnh tăng khoảng 20%-30% giá trị hợp đồng. Nguyên nhân cũng vì giá thép và nhiều loại vật liệu xây dựng tăng quá mạnh.
Theo các nhà thầu, những hợp đồng mới trong quý 3,4 đã cập nhật tình hình giá thép thì không bị ảnh hưởng nữa do sẽ có thương lượng vấn đề trượt giá. Tuy nhiên, tác động về lâu dài, trong bối cảnh thiếu hụt nguồn cung, thêm việc giá trị đầu vào tăng. Dự báo, giá thành đầu ra cuối cùng là sản phẩm nhà ở, giá sẽ tăng thêm từ 10-20% là điều có thể chắc chắn xảy ra.
Nhật Hạ