Có sự hậu thuẫn của ngân hàng đi mua gom dự án, đầu cơ dự án là vô cùng nghiêm trọng. Điều này không chỉ làm khan hiếm hàng hóa trên thị trường mà không khéo làm hệ thống ngân hàng chịu rủi ro tài chính lớn nên siết ngân hàng mua trái phiếu doanh nghiệp là cần thiết…
Siết chặt quy định với ngân hàng để hạn chế vốn chảy vào các lĩnh vực mang nặng tính đầu cơ và đến được với các khu vực cần thiết để kích thích kinh tế là tầm nhìn rất lớn của Thông tư 16. Nhưng ngược lại, với nhiều doanh nghiệp bất động sản, quy định này có thể làm giảm sức hấp dẫn của trái phiếu mà doanh nghiệp bất động sản phát hành trong thời gian tới. Nhưng đáng chú là sau phiên “giảm sàn” của hàng loạt cổ phiếu bất động sản sau khi Thông tư này được công bố, nhiều mã bất động sản từ đấy lại tăng “ầm ầm”. Tại sao lại như vậy?
Bất động sản là 1 ngành được nhìn nhận vẫn hưởng lợi trong thời gian tới khi lãi suất thấp và nhu cầu mua để ở và đầu tư tăng cao. Trong số các doanh nghiệp bất động sản trên sàn, không ít doanh nghiệp có quỹ đất lớn, nhưng nợ vay cao. Kỳ vọng về lợi nhuận thậm chí theo các chuyên gia, còn đang được nhiều doanh nghiệp cố gắng làm đẹp sổ sách trong quý IV và “bán giấy lấy tiền” trên sàn chứng khoán. Giá tăng quá nóng mà “kế hoạch” doanh nghiệp đặt ra không thành công, khi dòng tiền rút đi thì những nhà đầu tư càng vào sau, rủi ro sẽ càng lớn.
Thanh khoản của bất động sản đang bị “đóng băng” Điều này dẫn đến việc dòng tiền âm liên tục nhiều quý. Do đó, giai đoạn tới doanh nghiệp phải bổ sung nguồn vốn để khơi dậy thanh khoản tài chính bằng cách là từ nợ và cổ phiếu. Đối với nợ thì đang bị “tắc” hai nguồn tín dụng cũng như trái phiếu. Nên các công ty bất động sản sẽ hướng tới việc phát hành cổ phiếu, trong bối cảnh chứng khoán thuận lợi cho phát hành. Hiện nay tỷ lệ giao dịch nhà đầu tư cá nhân là hơn 90%.
Theo Thông tư, quy định mới cấm ngân hàng không được mua trái phiếu phát hành để cơ cấu nợ. Chuyên gia cho biết thực tế rất nhiều doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu dài hạn 5-10 năm, nhưng người nắm giữ được quyền bán lại cho doanh nghiệp phát hành sau 1 năm, nên thực chất là trái phiếu ngắn hạn. Do đó, không ít trái phiếu mới được phát hành để trả cho các khoản nợ trái phiếu cũ.
Một tuần trước khi thông tin về Thông tư 16 được công bố cũng là 1 ngày “đỏ lửa” với dòng cổ phiếu bất động sản. Nhiều mã bất động sản giảm sàn trắng bên mua vào hôm 22/11 như: DIG, KBC, NLG, IJC, HDC… Không tự nhiên quy định này có tác động lớn như vậy lên nhóm ngành bất động sản vì ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản là 2 “bạn hàng” thân thiết với nhau. Theo đó, tỷ trọng giá trị phát hành lớn nhất 9 tháng 2021 thuộc về ngành Bất động sản, chiếm 40% với giá trị huy động, đạt 172.000 tỷ đồng. Cơ cấu trái phiếu chiếm khoảng 46% tổng nợ vay của các doanh nghiệp bất động sản và do đó chất lượng tín dụng của các đơn vị này không chỉ là vấn đề của thị trường trái phiếu mà còn ảnh hưởng tới chất lượng tín dụng của hệ thống ngân hàng. Nhìn từ phía các ngân hàng, trước khi có Thông tư 16, khi quy định vẫn còn “lỏng tay” thì nhiều ngân hàng đã là bên trung gian phân phối trái phiếu từ các doanh nghiệp có sức khỏe tài chính yếu như kể trên đến tay các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Các quy định tại thông tư cũng cho thấy sự chặt chẽ khi quy định về trái phiếu của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, để nhóm ngân hàng này có hành lang pháp lý về hoạt động mua, bán trái phiếu doanh nghiệp rõ ràng. Nhóm phân tích cũng nêu ra thực trạng một số ngân hàng bán trái phiếu doanh nghiệp cho công ty con gây ra hiện tượng méo mó thị trường. Với việc ban hành Thông tư 16, nhóm phân tích nhận định các ngân hàng sẽ cần tính toán và có kế hoạch cụ thể về việc giao dịch trái phiếu doanh nghiệp của mình, để thực hiện tuân thủ thông tư này.
Còn ngược lại, xét về tỷ lệ nhà đầu tư tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp, trong 9 tháng 2021, các nhà đầu tư tổ chức, chủ yếu là ngân hàng thương mại vẫn tham gia tích cực nhất với 55,9%. Mối quan hệ đang “thuận mua vừa bán” như vậy có vấn đề gì mà lại phải có các chính sách can thiệp?
Tĩnh Kiên
(Tổng Hợp)