Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, doanh nghiệp và người dân đều khó tiếp cận. dự án đủ điều kiện, nhưng tiền vẫn chưa thể rót vốn…

Gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng là cam kết của 4 ngân hàng: Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank với Chính phủ cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân vay với lãi suất thấp hơn khoảng 1,5 – 2% so với lãi suất cho vay trung – dài hạn bình quân của các ngân hàng thương mại.

Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, từ tháng 5/2023, Sở đã gửi công văn tới các chủ đầu tư có nhu cầu vay vốn để đăng ký vay theo gói này.

Tháng 7/2023, từ đề xuất của Sở Xây dựng TP.HCM, UBND TP.HCM đã công bố công khai (đợt 1) 6 dự án đủ điều kiện vay vốn để các ngân hàng có cơ sở áp dụng cho vay theo chương trình của gói tín dụng 120.000 tỷ đồng.

Không chỉ chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội gặp khó trong việc tiếp cận tín dụng, Sở Xây dựng TP.HCM còn cho hay, Sở nhận được nhiều phản ánh của cả chủ đầu tư dự án và người thuê, mua, thuê mua nhà ở xã hội liên quan đến việc xác nhận thực trạng nhà ở để được mua nhà ở xã hội.

Theo quy định, UBND cấp xã nơi người có nhu cầu thuê, mua, thuê mua nhà ở xã hội có đăng ký thường trú hoặc tạm trú từ 1 năm trở lên thực hiện xác nhận về thực trạng nhà ở và chưa được hỗ trợ nhà ở, đất ở theo mẫu số 3 và 4 tại Phụ lục 1 ban hành theo Thông tư số 09/2021/TT-BXD ngày 16/8/2021 của Bộ xây dựng.

Hầu hết người dân khai: “chưa có nhà ở thuộc sở hữu của hộ gia đình”. Nhưng có nhiều trường hợp, UBND cấp xã không thực hiện xác nhận theo mẫu, vì cho rằng, UBND cấp xã chỉ xác nhận người dân sở hữu hay không sở hữu căn nhà đang thường trú hoặc tạm trú trên địa bàn do mình quản lý; hoặc có trường hợp, UBND cấp xã chỉ xác nhận chữ ký, hoặc chỉ xác nhận người dân tự cam kết và tự chịu trách nhiệm.

Theo đó, 6 dự án đủ điều kiện vay vốn với tổng mức dự kiến vay hơn 2.776 tỷ đồng, gồm có 3 chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp với tổng mức dự kiến vay 910 tỷ đồng (Công ty cổ phần Bất động sản Nguyên Sơn; Công ty TNHH Xây dựng và kinh doanh nhà Điền Phúc Thành; Công ty cổ phần Đức Mạnh); 1 chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội cho công nhân thuê với mức dự kiến vay 700 tỷ đồng (Công ty cổ phần ThuThiemGroup) và 2 chủ đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư với tổng mức dự kiến vay 1.166,7 tỷ đồng (Công ty cổ phẩn Đức Khải Tân Bình, Công ty cổ phần Địa ốc Downtown).

Tuy nhiên, tới nay, chỉ có dự án nhà ở xã hội cho công nhân thuê thuộc Cụm công nghiệp tại phường Thạnh Mỹ Lợi (TP. Thủ Đức) do Công ty cổ phần ThuThiemGroup làm chủ đầu tư được BIDV Chi nhánh quận 7 thẩm định và đồng ý cấp tín dụng với hạn mức cho vay tối đa 585 tỷ đồng.

Oái oăm là, theo BIDV, ThuThiemGroup đang vay vốn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Tiên Phong và được hỗ trợ theo chương trình hỗ trợ lãi suất 2% (theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước) để thực hiện dự án này. Thế nên, tới nay, chủ đầu tư dự án chưa có nhu cầu giải ngân để thực hiện, nên chưa thực hiện ký kết hợp đồng tín dụng và các hợp đồng bảo đảm với Ngân hàng theo quy định.

Đối với 5 dự án còn lại, các chủ đầu tư đã liên hệ với chi nhánh của Ngân hàng BIDV, Vietcombank, VietinBank TP.HCM để đăng ký vay vốn. Hiện các ngân hàng đang thẩm định hồ sơ vay.

Như vậy, tới nay, với cả 6 dự án tại TP.HCM đủ điều kiện vay vốn được công bố, vẫn chưa có dự án nào được cấp tín dụng.

Liên quan vấn đề cho vay vốn thuộc gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, vừa qua, TP.HCM tổ chức cuộc họp với sự tham dự của đại diện Ngân hàng Nhà nước – Chi nhánh TP.HCM và các doanh nghiệp như Công ty cổ phần ThuThiem Group, Công ty cổ phần Bất động sản Nguyên Sơn, Công ty cổ phần Đức Khải Tân Bình, Công ty cổ phần Địa ốc Downtown, Công ty cổ phần Đức Mạnh, Công ty TNHH Xây dựng và kinh doanh nhà Điền Phúc Thành.

Tại cuộc họp, đại diện các ngân hàng cho biết, ngân hàng “rất ủng hộ” chương trình này, nhưng cũng có quy định riêng về các điều kiện vay nhằm đảm bảo thu hồi các khoản cho vay. Theo đó, hồ sơ của doanh nghiệp không đạt quy định.

Cụ thể, đối với dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, ngân hàng yêu cầu phải có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai (năm 2013) để thế chấp theo quy định. Trong khi đó, hầu hết các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội sau khi có quyết định giao đất hoặc chuyển mục đích sử dụng đất chưa thực hiện việc xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nên không đủ thành phần hồ sơ để vay.

Mặt khác, trong quá trình triển khai dự án, chủ đầu tư có thỏa thuận với các ngân hàng khác để cấp hạn mức bảo lãnh đối với nhà thầu, đơn vị thi công, người mua nhà, bảo lãnh hợp đồng bán nhà ở hình thành trong tương lai trong trường hợp chủ đầu tư bàn giao nhà chậm tiến độ. Tuy nhiên, giải pháp bảo lãnh này lại khác biệt với quy định cho vay của các ngân hàng.

Chưa hết, với các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, chủ đầu tư chỉ cần đáp ứng các điều kiện theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng tại Công văn số 1551/BXD-QLN ngày 20/4/2023. Nhưng, các ngân hàng lại yêu cầu phải có quyết định giao đất và Giấy phép xây dựng, thì mới xem xét đến việc cho vay.

Do những quy định khác biệt và vướng mắc trên, nên đến thời điểm này, hầu hết các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội tại TP.HCM không đủ thành phần hồ sơ đáp ứng quy định của ngân hàng để được xem xét vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng.