Xuất hiện nhiều tình trạng công trình được cấp giấy phép xây dựng mới tuy nhiên chủ đầu tư không tháo dỡ công trình cũ để đảm bảo mật độ xây dựng theo giấy phép xây dựng mới được cấp mà xây dựng công trình mới kết nối với phần hiện trạng cũ nhằm tăng diện tích xây dựng, vi phạm mật động xây dựng.
Về vấn đề áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả đối với công trình xây dựng không phép, Nghị định 139 quy định thời gian xử lý 60 ngày. Tuy nhiên theo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, đây là quãng thời gian dài, cần biện pháp xử lý nhanh, ngăn chặn kịp thời để tránh thiệt hại cho người dân.
Đối với thủ tục tổ chức cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng, Nghị định 139 không quy trách nhiệm của Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp huyện trong việc tổ chức thực hiện cưỡng chế công trình vi phạm do Chánh Thanh tra sở Xây dựng ban hành Quyết định xử lý vi phạm hành chính.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh có nhiều trường hợp người dân xin giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ trên lô đất có diện tích lớn, sau đó chia thành nhiều căn để bán theo hình thức “3 chung” với hành vi vi phạm như xây thêm tường ngăn chia thành nhiều căn nhà nhỏ, mở thêm cửa đi, xây dựng thêm cầu thang, thay đổi kiến trúc mặt ngoài…
Đồng thời để tháo gỡ vướng mắc cho Ủy ban Nhân dân quận huyện trong lập phương án cưỡng chế tháo dỡ công trình vi phạm, Sở Xây dựng đã có văn bản hướng dẫn cụ thể Ủy ban Nhân dân các quận huyện về thành phần hồ sơ, trình tự tiếp nhận, thẩm định, phê duyệt hồ sơ phương án cưỡng chế tháo dỡ.
Đối với những vướng mắc, bất cập, phát sinh vượt thẩm quyền, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị Bộ Xây dựng sớm có văn bản hướng dẫn, xử lý khó khăn để kịp thời xử lý vụ việc trên toàn địa bàn thành phố, đảm bảo lập lại trật tự xây dựng, tạo sự thống nhất trong thực hiện và kịp thời xử lý các hành vi vi phạm.
Theo báo cáo của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ tính riêng trong năm 2020, Thanh tra Sở Xây dựng đã phối hợp với cơ quan chức năng kiểm tra gần 87.500 lượt, phát hiện 1.006 trường hợp vi phạm xây dựng, giảm 65% so với năm 2019.
Để kịp thời tháo gỡ một số vướng mắc trong thẩm quyền, chức năng nhiệm vụ được quy định, Sở Xây dựng Thánh phố Hồ Chí Minh đã tham mưu Ủy ban Nhân dân Thành phố đã ban hành Quyết định số 3580/QĐ-UBND ngày 21/8/2019 và Thông báo số 711/TB-VP ngày 16/10/2019 về phân công nhiệm vụ tổ chức thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi diễn ra tốc độ đô thị hóa nhanh, áp lực lớn về nhu cầu xây dựng nhà ở đã bộc lộ nhiều khó khăn, bất cập, đặc biệt là việc xử phạt hành vi vi phạm trật tự xây dựng vốn là vấn đề “nóng” trên địa bàn.