Việc tín dụng bất động sản tại các ngân hàng có xu hướng tăng nhanh thời gian qua liên tục được cảnh báo. Dư nợ lĩnh vực bất động sản tăng nhỉnh hơn mức tăng chung. Cho đến giữa tháng 5/2021, các khoản cho vay dài hạn tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng tín dụng (đạt 4,68% so với mức tăng 4,32% của cùng kỳ năm trước) cho thấy tốc độ tăng trưởng vẫn dựa phần lớn vào việc cho vay liên quan đến bất động sản.
Ngân hàng Nhà nước phải thận trọng trong việc cân bằng giữa hạn chế tín dụng đổ vào bất động sản với nỗ lực giảm thiểu rủi ro trước mắt do đại dịch Covid-19 đối với ngành này. Các số liệu thống kê cho thấy, tăng trưởng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản trong tháng 1 và tháng 2/2021 đã vượt ngưỡng mục tiêu 12% của Ngân hàng Nhà nước. Đến giữa tháng 4/2021, tổng tăng trưởng tín dụng lĩnh vực này đạt trên 15% so với cùng kỳ năm ngoái.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng tiếp tục yêu cầu các ngân hàng thương mại tăng cường quản trị rủi ro, đẩy mạnh hơn các biện pháp kiểm soát tín dụng đổ vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao, bao gồm cả bất động sản. Về phía Ngân hàng Nhà nước, một trong những công cụ chính kiểm soát rủi ro nợ xấu bất động sản gia tăng là giảm tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn theo lộ trình, từ mức 40% hiện nay xuống 37% kể từ ngày 1/10/2021 và giảm tiếp xuống 30% bắt đầu từ ngày 1/10/2022. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng tăng hệ số rủi ro đối với các khoản vay bất động sản từ mức 150% lên 200%. Trong năm 2020, các ngân hàng đã trích lập dự phòng lớn cho rủi ro nợ xấu có thể gia tăng nên sẽ ít phải chịu áp lực tăng trích lập trong năm 2021. Tuy nhiên, việc nợ xấu tăng lên sẽ tác động lên chi phí trích lập của các ngân hàng ít nhất là trong 2 năm tới do dư nợ được phép chậm trả trong 360 ngày tính từ hạn trả nợ mới để chuyển từ nợ nhóm 1 (nợ đủ tiêu chuẩn) sang nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn).
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 21/5/2021, tín dụng toàn hệ thống tăng 4,67% – cao hơn đáng kể so với mức 2% của cùng kỳ năm trước, trong khi huy động vốn tăng 2,68%. Riêng tại khu vực TP.HCM, dư nợ tín dụng tính đến cuối tháng 5/2021 tăng 4,7% so với hồi đầu năm. Đến cuối năm nay, các ngân hàng bắt buộc trích lập dự phòng rủi ro cho phần tín dụng tiềm ẩn nợ xấu theo Thông tư 03/2021/TT-NHNN vào khoảng 40.000-44.000 tỷ đồng và khoản này sẽ được trừ vào lợi nhuận nên các ngân hàng sẽ khó giữ mức tăng trưởng lợi nhuận cao 20-30% như những năm trước.
Hiện tại, ngành ngân hàng đã gượng dậy, nhưng dư nợ bất động sản vẫn chiếm tỷ trọng lớn. Các ngân hàng có thể hạn chế giải ngân các khoản vay dài hạn và tập trung vào các khoản vay ngắn hạn để đẩy nhanh tốc độ thu hồi nợ.
Cương Nguyễn