Để thay đổi diện mạo Thành phố Thủ Đức, theo đề án hình thành và phát triển đô thị sáng tạo, tương tác cao phía đông TP.HCM giai đoạn 2020-2025. Dự kiến và đang đầu tư cho hạ tầng giao thông với hơn 8 dự án và 30.000 tỷ đồng để thúc đẩy thành phố phía đông.
Đầu tiên phải nói đến bến xe Miền Đông mới, được khởi công xây dựng vào tháng 4/2017, với diện tích hơn 16 ha thuộc phường Long Bình, quận 9, TP.HCM (chiếm hơn 3/4 diện tích) và phường Bình Thắng, thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương (chiếm gần 1/4). Dự án được giao cho Tổng công ty TNHH MTV Cơ khí GTVT Sài Gòn (SAMCO) làm chủ đầu tư với tổng số vốn đầu tư là 4.000 tỷ đồng.
Dù sau nhiều lần trễ hẹn, nhưng Bến xe Miền Đông mới (giai đoạn 1) cũng đã đi vào hoạt động từ ngày 10/10/2020 với 22 tuyến cố định cự ly 1.100 km từ Quảng Trị ra các tỉnh phía Bắc. Qua đó, góp phần giảm kẹt xe khu trung tâm thành phố, đặc biệt là khu vực bến cũ đang quá tải.
Để phát triển phù hợp với đô thị kết nối chúng ta có dự án metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên), được khởi công xây dựng từ tháng 8/2012, với 4 gói thầu chính, có tổng chiều dài 19,7km, trong đó, đoạn đi ngầm 2,6km và đoạn đi trên cao 17,1km. Với 14 nhà ga (3 ga ngầm và 11 ga trên cao) và 1 depot. Đi qua các quận gồm: Quận 1, Bình Thạnh, quận 2, quận 9, Thủ Đức của TP.HCM và huyện Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 43.757,15 tỷ đồng.
Trước đó, ngày 13/10/2020, Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR) cũng đã tổ chức lễ đón đoàn tàu đầu tiên tuyến metro số 1 trong tổng số 17 đoàn tàu được sản xuất cho tuyến metro số 1 từ Nhật Bản về TP.HCM để tiến hành vận hành thử nghiệm trong khu vực depot.
Theo kế hoạch, đoàn tàu sẽ được tiến hành vận hành thử nghiệm theo từng giai đoạn như: Ở quý I/2021, vận hành thử nghiệm trong depot; quý III/2021, vận hành thử nghiệm từ depot đến Bình Thái; quý IV/2021 vận hành thử nghiệm từ depot đến Tân Cảng và cuối cùng là toàn tuyến cùng với việc thử nghiệm vận hành 11 hệ thống khác như hệ thống điện, hệ thống thông tin tín hiệu (điều khiển tàu), đường ray,… Hiện, tuyến metro số 1 đạt gần 82% khối lượng công việc.
Kết nối giữa trung tâm Quận 1 và khu đô thị Thủ thiêm có Cầu Thủ Thiêm 2, được khởi công từ đầu năm 2015 do Công ty Đại Quang Minh làm chủ đầu tư, với tổng số vốn là 4.260 tỷ đồng. Cầu có quy mô 6 làn xe, tổng chiều dài là 1.465m. Trong đó, phần cầu dài 885,7m, được thiết kế là cầu dây văng với trụ tháp chính có hình dáng kiến trúc cầu Rồng cao 113m, nghiêng về phía Thủ Thiêm, là biểu tượng cổng chào từ Trung tâm thành phố qua Khu ĐTM Thủ Thiêm. Cùng với thiết kế chiếu sáng mỹ thuật thì cầu Thủ Thiêm 2 sẽ là điểm nhấn kiến trúc nổi bật trên sông Sài Gòn cả ban ngày và về đêm.
Đến thời điểm hiện tại, dự án cầu Thủ Thiêm 2 đã hoàn thành được khoảng 70% khối lượng. Theo dự kiến, công trình sẽ đưa vào hoạt động trong tháng 9/2021.
Các tuyến đường khơi thông
Bao quanh Thành Phố mới với dự án Vành đai 2 dài hơn 64 km, có 3 đoạn đi qua quận 9 và Thủ Đức. Trong đó, đoạn từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao Gò Dưa (quận Thủ Đức), dài gần 3 km, tổng đầu tư hơn 2.500 tỷ đồng đang triển khai. Hai đoạn còn lại dài 6 km gồm: từ cầu Phú Hữu đến Xa lộ Hà Nội và từ nút giao Bình Thái qua đường Phạm Văn Đồng, tổng vốn 14.600 tỷ đồng, dự kiến đầu tư bằng vốn ngân sách. Các đoạn này khi xong giúp giảm áp lực giao thông, tăng khả năng vận chuyển hàng hoá ở cảng Trường Thọ (Thủ Đức), cảng Long Bình (quận 9), kết nối cao tốc TP HCM – Long Thành – Dầu Giây.
Kết nối hạ tầng vùng ven Đường Vành đai 3 dài hơn 90 km đi qua Long An, TP HCM, Bình Dương và Đồng Nai, chia làm 4 đoạn. Trong đó đoạn Tân Vạn – Nhơn Trạch qua TP. Thủ Đức dài gần 18 km, tổng vốn hơn 9.000 tỷ đồng dự kiến khởi công năm sau. Ngoài đoạn này còn có đoạn dài hơn 15 km đi qua TP. Thủ Đức với tổng vốn 6.700 tỷ đồng sẽ dùng vốn vay Hàn Quốc và vốn đối ứng Chính phủ. Các đoạn này khi khép kín giúp phát triển kinh tế, xã hội không chỉ cho TP.HCM còn cả Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Nâng cấp để xúng tầm khu đô thị mới nên dự án mở rộng xa lộ Hà Nội có chiều dài 15,7km, từ chân cầu Sài Gòn (quận 2) đến nút giao thông Tân Vạn (tiếp giáp dự án xây dựng cầu Đồng Nai mới). Trong đó trục đường chính trên địa bàn TP.HCM dài 13,3km và 2,4km thuộc địa bàn Bình Dương, mặt đường rộng 23m cho 4 làn xe đã được nâng cấp mở rộng lên 113m đến 153m cho 12 – 16 làn xe lưu thông.
Đến nay, dự án mở rộng xa lộ Hà Nội đã hoàn thành trục giao thông chính cho 8-10 làn xe lưu thông và một số làn xe ở hai bên đường song hành. Riêng tuyến đường song hành phía bên phải trên địa bàn quận 2, quận 9 đã hoàn thành được 8,8km/10,3km (phần còn lại vướng mặt bằng). Đường song hành phía bên trái nằm trên địa bàn quận 2 và quận Thủ Đức đã hoàn thành được 10,3km/11,5km.
Bao bọc các khu đô thị quận 2, nút giao thông An Phú (quận 2) có tổng mức đầu tư là 1.047 tỷ đồng, giai đoạn 1 sẽ xây 3 tầng gồm cầu vượt và hầm chui. Cụ thể, xây dựng đường hầm chui 2 chiều (4 làn xe) kết nối đường cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây với đường Mai Chí Thọ theo hướng về hầm vượt sông Sài Gòn và ngược lại. Dự án dự kiến thi công trong năm 2020, tuy nhiên do vướng nhiều thủ tục nên đến nay vẫn chưa thể triển khai. Dù vậy, dự án khi hoàn thành được kỳ vọng giải quyết ùn tắc và tăng kết nối TP.HCM với Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu cùng các tỉnh Đông Nam bộ.
Tăng kết nối trong Thành phố nên có Nút giao Mỹ Thủy (quận 2) khởi công năm 2016, tổng đầu tư giai đoạn một gần 840 tỷ đồng và giai đoạn hai hơn 1.400 tỷ đồng. Công trình hoàn thành giúp giảm kẹt xe, tai nạn, tăng khả năng chuyên chở ở khu vực cảng Cát Lái – cảng đứng đầu cả nước về sản lượng vận chuyển hàng hóa. Nút giao cũng giúp tăng kết nối các quận 2, 7, 9, cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây…
Hiện công trình chỉ đạt 45% khối lượng công việc do các hạng mục xây dựng các nhánh đường quanh nút giao đang phải dừng thi công vì chờ mặt bằng. Theo dự kiến, một trong hạng mục chính của dự án nút giao Mỹ Thuỷ (giai đoạn 2) là cầu Mỹ Thủy 3 cũng sẽ được hoàn thành và đưa vào sử dụng trong tháng 1/2021.
Hàng loạt dự án như Bến xe Miền Đông mới, cầu Thủ Thiêm 2, metro số 1, các tuyến đường vành đai,… đã và đang được triển khai, cùng với đó là việc chú trọng nâng cấp các tuyến đường tại quận 9 (điểm nóng về giao thông trên địa bàn TP.HCM) sẽ làm thay đổi diện mạo TP. Thủ Đức trong thời gian tới.