Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội đã kiến nghị ngân hàng giảm lãi suất 3-5%/năm. Tuy vậy, theo một số chuyên gia, ngân hàng thương mại bản chất cũng là một doanh nghiệp, lời ăn lỗ chịu, nếu giảm lãi suất để hỗ trợ khách hàng, họ buộc phải đi ngược lại lợi ích của cổ đông.
Tất cả các ngân hàng trong nước và ngân hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam phải tham gia gói đó, với tỷ lệ 3% tổng dư nợ tín dụng (lấy nguồn từ tiền gửi không kỳ hạn – CASA).
Tổ hợp tín dụng đó phải liên hệ với cơ chế khác của Chính phủ là Quỹ bảo lãnh tín dụng quốc gia, có vốn điều lệ lên tới 30.000 tỷ đồng. Quỹ bảo lãnh đó có thể bảo lãnh gấp 10 lần vốn tự có của mình, tức là 300.000 tỷ đồng, khớp với hạn mức tín dụng của tổ hợp tín dụng.
Vừa qua, dư luận xôn xao vụ việc một lãnh đạo công ty thuỷ sản phía Nam từ chối nhận khoản vay ưu đãi vì… chê ít, không bõ công vay. Thực tế thì đây là doanh nghiệp thuỷ sản lớn nhất nhì cả nước, có doanh thu hàng năm tới 3.000 tỷ đồng và vẫn tăng trưởng khoảng 15% trong 7 tháng đầu năm nay. Thống kê của FiinGroup cũng cho hay, lãi sau thuế quý II/2021 của khối doanh nghiệp bất động sản, xây dựng và vật liệu vẫn tăng gần 76%. Song mới đây, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM vẫn đề xuất ngân hàng giảm 2% lãi vay với doanh nghiệp bất động sản và người mua nhà.
Sau cuộc họp của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam với 16 ngân hàng thương mại hôm 12/7/2021, cả 16 ngân hàng này đã cam kết cắt giảm lãi vay 0,5 – 2,5%/năm (tương đương 20.300 tỷ đồng) để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân đang gặp khó khăn bởi dịch bệnh Covid-19, trong thời gian từ 13/7/2021 đến cuối năm 2021. Riêng nhóm “Big 4”, gồm Vietcombank, VietinBank, Agribank và BIDV cam kết dành thêm khoảng 1.000 tỷ đồng giảm lãi suất cho doanh nghiệp, người dân ở TP.HCM, Bình Dương và các địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Thực hiện cam kết, từ tháng 7, VietinBank đã giảm lãi suất cho vay tối đa 1%/năm đối với dư nợ hiện hữu của khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19; đồng thời tung ra gói tín dụng bổ sung đối với khu vực phía Nam có quy mô lên tới 20.000 tỷ đồng, lãi suất cho vay từ 4%/năm. Nhà băng này dự kiến sẽ cắt giảm lợi nhuận khoảng 6.000 tỷ đồng để thực hiện tổng các gói hỗ trợ có quy mô lên tới 150.000 tỷ đồng. Vietcombank quyết định giảm lãi suất cho vay 1%/năm đối với khách hàng doanh nghiệp, đưa lãi suất về còn 5,7%/năm, 6,3%/năm, 6,9%/năm cho các kỳ hạn 6 tháng, 9 tháng và trên 12 tháng.
Cũng trong thời gian trên, BIDV giảm lãi suất cho vay đối với dư nợ hiện hữu bình quân 1 – 2%/năm, kéo lãi suất xuống chỉ còn 5,6 – 6,2%/năm. Nhóm các ngân hàng thương mại tư nhân cũng có động thái tương tự. Cụ thể, VIB giảm trung bình 1,5%/năm, ACB giảm 0,8 – 1%/năm; nhóm Sacombank, TPBank, MB, VietCapital Bank, Kienlongbank giảm trung bình 1 – 1,5%/năm… Kết quả, mức lãi suất cho vay của các ngân hàng hiện nay trung bình từ 5,7 – 6,2%/năm, tùy mục đích và hạn mức vay vốn của doanh nghiệp.
Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, dư địa giảm lãi vay của hệ thống ngân hàng đã chạm đáy, nếu giảm nữa có thể sẽ gây rủi ro cho chính ngân hàng. Thoạt nhìn, các ngân hàng có vẻ đang tăng trưởng tốt, nhưng thực tế, một lượng lớn nợ xấu đang được “trì hoãn” bởi Thông tư 03/2021/TT-NHNN (cho phép giãn thời hạn cơ cấu lại nhóm nợ cũng như kéo dài thời gian trích lập dự phòng rủi ro nợ xấu).
Khi thông tư này hết hiệu lực, nợ xấu sẽ “bùng lên” và ngân hàng buộc phải lấy lợi nhuận để trích lập dự phòng. Các ngân hàng cần khoản dự trù trong sổ sách riêng để làm “gối đệm” đề phòng rủi ro.
Tĩnh Kiên