Năm 2023, do khó khăn của các doanh nghiệp nội nên các doanh nghiệp ngoại vươn lên trong hoạt động M&A. Cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài thực hiện mua bán – sáp nhập (M&A) ngân hàng Việt Nam…
Thị trường vẫn đang chờ đợi Ngân hàng Nhà nước yêu cầu chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng gồm DongABank, CBBank, OceanBank và GPBank. Câu hỏi đặt ra là các nhà đầu tư nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan vốn có kế hoạch M&A ngân hàng Việt Nam tại sao lại “hững hờ” trước các ngân hàng này?
Lý giải nguyên nhân, ông Đồng cho biết, ông đã từng dẫn các định chế tài chính nước ngoài vào tìm hiểu, nhưng không thể mua được các ngân hàng có chủ trương chuyển giao bắt buộc, với 2 lý do chính.
Thứ nhất, nhà đầu tư nước ngoài thường không đủ nguồn nhân lực và sự am hiểu sâu sắc về thị trường nội địa để có thể xử lý tốt danh mục nợ xấu lớn và phức tạp của các ngân hàng này, cũng như đàm phán với những tổ chức gửi tiền lớn tại các ngân hàng này.
Thứ hai, số tiền các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài cần góp thêm để bù đắp vốn chủ sở hữu đã bị suy giảm do nợ xấu cũng như tuân thủ mức vốn điều lệ tối thiểu của ngành ngân hàng là rất lớn, dẫn đến chi phí mua lại các ngân hàng này thường vượt quá ngân sách dự kiến của họ.
“Việc M&A những ngân hàng này đối với nhà đầu tư nước ngoài khó trăm bề, nhưng đối với các ngân hàng Việt Nam thì có những thuận lợi hơn. Thực ra, quy mô của 4 ngân hàng trên không lớn, thậm chí chỉ bằng một vài chi nhánh lớn của các ngân hàng có vốn của nhà nước. Ngoài ra, các ngân hàng nội địa (Domestic) có nhiều kinh nghiệm xử lý nợ xấu, am hiểu văn hóa kinh doanh cũng như khách vay, hoàn toàn có thể xử lý được các vấn đề khó khăn mà nhà đầu tư nước ngoài gặp phải. Vì vậy, tôi tin rằng, việc chuyển giao bắt buộc các ngân hàng này cho các ngân hàng lớn trong nước có thể giúp xử lý được các ngân hàng yếu kém trong thời gian tới”, ông Đồng nói.
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước gửi Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cuối tháng 4/2023, cơ quan quản lý ngành ngân hàng đã trình và được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc với 4 ngân hàng được kiểm soát đặc biệt. Thực tế, trong 2 mùa đại hội cổ đông năm 2022 và 2023, các ngân hàng lớn đã dần công khai kế hoạch thực hiện nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém.
Cụ thể, tại đại hội cổ đông năm 2022, MB là ngân hàng đầu tiên lấy ý kiến cổ đông về phương án nhận chuyển giao bắt buộc một ngân hàng yếu kém. Vấn đề này tiếp tục được làm nóng tại đại hội cổ đông năm 2023, với kế hoạch dự kiến cuối năm 2023 và đầu năm 2024, MB sẽ định giá xong để trình Chính phủ. Tên ngân hàng bị chuyển giao bắt buộc chưa được công bố, nhưng thông tin bước đầu xác định là OceanBank.
Tại đại hội cổ đông năm 2022 của Vietcombank, lãnh đạo ngân hàng này trình bày kế hoạch nhận chuyển giao bắt buộc một tổ chức tín dụng. Thị trường dự báo, Vietcombank sẽ nhận chuyển giao CBBank, vốn được Vietcombank hỗ trợ quản lý điều hành nhiều năm qua.
Sang đại hội cổ đông năm 2023, ông Phạm Quang Dũng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietcombank cho biết, Ngân hàng đã trình và được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương, phương án nhận chuyển giao bắt buộc một ngân hàng thương mại yếu kém. Phương án nhận chuyển giao cụ thể đã được trình và đang chờ cơ quan quản lý phê duyệt.
“Đây là một phần trách nhiệm, bởi chúng ta chỉ làm tốt trong một hệ thống ngân hàng ổn định. Mặt khác, đây cũng là một cơ hội cho Vietcombank. Những hỗ trợ, điều kiện từ phía Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước tạo ra cho Ngân hàng động lực mới, cơ hội phát triển mới trong thời gian tới”, ông Dũng chia sẻ.
Tại đại hội cổ đông năm 2022 của VPBank, ông Ngô Chí Dũng, Chủ tịch Hội đồng quản trị cho hay, Ngân hàng đang nghiên cứu việc nhận chuyển giao một tổ chức tín dụng yếu kém. Đến đại hội cổ đông năm 2023, ông Dũng khẳng định: “VPBank là 1 trong 4 ngân hàng tham gia tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém nhận chuyển giao bắt buộc và hiện đang trong quá trình nghiên cứu đề xuất cơ quan chức năng”. Danh tính ngân hàng bị chuyển giao bắt buộc chưa được lãnh đạo VPBank công bố, nhưng trao đổi với cổ đông bên lề đại hội, ông Dũng đề cập đến GPBank.
Với HDBank, trong năm 2022, Ngân hàng chính thức đề xuất chủ trương góp vốn điều lệ với mức không quá 9.000 tỷ đồng vào một tổ chức tín dụng được chuyển giao bắt buộc để thực hiện tái cơ cấu. Trước đó, thị trường có những thông tin về việc HDBank hỗ trợ tái cơ cấu DongA Bank.
Sự kiện nổi bật trong hoạt động M&A lĩnh vực ngân hàng là thương vụ giữa VPBank và Ngân hàng SMBC (Nhật Bản). Ngân hàng Nhà nước đã có công văn gửi SMBC chấp thuận đề nghị mua cổ phần mới phát hành thêm của VPBank. Theo đó, SMBC được mua 1,19 tỷ cổ phiếu riêng lẻ mà VPBank chào bán với giá 30.159 đồng/cổ phiếu.
Sau khi mua 1,19 tỷ cổ phiếu, tỷ lệ sở hữu của SMBC sẽ là 15% và VPBank thu về hơn 35.900 tỷ đồng, nâng tổng vốn chủ sở hữu lên gần 140.000 tỷ đồng.
Kế hoạch sử dụng vốn của VPBank là bổ sung vốn trung và dài hạn gần 35.000 tỷ đồng để cho khách hàng vay, phần còn lại hơn 900 tỷ đồng sẽ đầu tư vào hạ tầng, cơ sở vật chất, phát triển hệ thống công nghệ thông tin trong quý IV/2023 và cả năm 2024.
Một thương vụ khác là Ngân hàng Kasikornbank (KBank) của Thái Lan đang xem xét mua lại Home Credit Vietnam trong mục tiêu mở rộng kinh doanh tại khu vực ASEAN, với giá trị được dự đoán lên đến 1 tỷ USD.
Tổng Hợp
(ĐTCK)