Sở hữu hợp pháp quỹ đất trên, đất cũng nằm trong quy hoạch và được phép chuyển đổi mục đích sang đất ở, tài chính và đối tác đã sẵn sàng nhưng hiện tại chưa có đất ở nên tất cả phải dừng chờ. Các doanh nghiệp đang rất kỳ vọng vào những động thái quyết liệt tháo gỡ vướng mắc của Chính phủ.
Chỉ có các trường hợp nhà đầu tư “có quyền sử dụng đất ở”, hoặc có “đất ở và các loại đất khác” mới được công nhận chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại. Đối với các nhà đầu tư có quyền sử dụng đất khác nhưng không “dính” với đất ở như các trường hợp chỉ có quyền sử dụng đất nông nghiệp hoặc đất phi nông nghiệp không có đất ở thì không quy định thủ tục lựa chọn chủ đầu tư đối với các trường hợp này.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM ( HOREA ) cho rằng, quy định “nhà đầu tư phải có quyền sử dụng đất ở hợp pháp và các loại đất khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang làm đất ở” sẽ làm khó cho doanh nghiệp chỉ có thuần túy đất khác mà không có đất ở.
Cụ thể, tại Khoản 2 Điều 18 Nghị định 99/2015/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 5 Điều 1 Nghị định số 30/2021/NĐ-CP) hiện quy định: “Nhà đầu tư có quyền sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp quy định dưới đây và có đủ các điều kiện làm chủ đầu tư dự án quy định tại Điều 21 của Luật Nhà ở 2014, pháp luật kinh doanh bất động sản, pháp luật có liên quan thì trong quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời xác định nhà đầu tư đó làm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại gồm 3 trường hợp sau: Thứ nhất, nhà đầu tư có quyền sử dụng đất ở hợp pháp. Thứ hai, nhà đầu tư có quyền sử dụng đất ở hợp pháp và các loại đất khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang làm đất ở. Thứ ba, nhà đầu tư nhận chuyển quyền sử dụng đất ở theo quy định của pháp luật về đất đai để xây dựng nhà ở thương mại”.
Thống kê của Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho thấy, chỉ riêng tại TP.HCM trong 3 năm, kể từ ngày 10.12.2015 khi Nghị định 99 có hiệu lực đến tháng 8.2018 đã có 126 dự án nhà ở thương mại không được công nhận chủ đầu tư do không có quyền sử dụng đất 100% đất ở. Theo HoREA, số lượng thực tế có thể còn lớn hơn rất nhiều do từ tháng 9.2018 đến hết năm 2020, các nhà đầu tư không có quyền sử dụng đất 100% đất ở đã không nộp hồ sơ nữa.
Qua đó, tháo gỡ các ách tắc, vướng mắc về công nhận chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại chỉ có đất nông nghiệp hoặc chỉ có đất phi nông nghiệp không phải là đất ở phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng nhà ở. Theo các chuyên gia, kiến nghị trên của HOREA nếu được xem xét, giải quyết cũng sẽ chỉ giải quyết được một trong số những tồn tại các quy định “vênh nhau” hiện nay. Để giải quyết triệt để, Thủ tướng Chính phủ cần sớm chỉ đạo làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, cá thể hóa trách nhiệm cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong xây dựng pháp luật, các quy phạm pháp luật chưa chuẩn, không chuẩn.
Nhật Hạ