Đứng trước bài toán lợi nhuận, khối tư nhân vẫn đang tập trung ở các phân khúc cao hơn mà chưa chú trọng đến nhà ở xã hội.
Bộ Xây dựng đang khẩn trương hoàn thiện đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030. Tuy nhiên, theo Savills Việt Nam, chỉ dựa vào ngân sách để phát triển các dự án nhà ở xã hội là điều không thể.
“Theo phân tích của chúng tôi ở nhiều thị trường, phía Nhà nước phải khuyến khích khối tư nhân để các doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào vấn đề này”, ông Troy Griffiths – Phó Giám đốc Điều hành Savills Việt Nam nói.
Ông Troy Griffiths cũng khẳng định, rất khó để tìm ra một mô hình đầu tư phù hợp, đảm bảo lợi ích hài hòa cho các bên khi phát triển dự án nhà ở xã hội. Có nhiều yếu tố cần xem xét kỹ lưỡng như điều kiện để mua nhà ở xã hội, cách thức phân phối cũng như quy định chuyển nhượng nhà ở xã hội. Điều này sẽ rất khó để thực hiện trừ khi có một tổ chức riêng được thành lập để giải quyết được những vấn đề đó.
“Một vấn đề khác là những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội hiện tại chưa đủ hấp dẫn, rất khó để đại bộ phận các chủ đầu tư trên thị trường tạo ra lợi nhuận từ dòng sản phẩm này. Đứng trước bài toán lợi nhuận, khối tư nhân vẫn đang tập trung ở các phân khúc cao hơn mà chưa chú trọng đến thị trường quan trọng này”, ông Troy Griffiths nói thêm.
Khi so sánh lợi nhuận 10%/năm khi đầu tư vào nhà ở xã hội với những rủi ro trong quá trình phát triển dự án, các doanh nghiệp có thể dễ dàng thu được 9,5%/năm từ việc gửi tiền ngân hàng. Ông Troy Griffiths đánh giá, đây chưa hẳn là một kênh đầu tư có thể hấp dẫn các doanh nghiệp.
Vị chuyên gia cho biết thêm, gần như không thay đổi về nguồn cung nhà ở xã hội trong những năm trở lại đây tại Việt Nam. Mặc dù đã có rất nhiều sáng kiến được đề xuất nhằm xây dựng những thay đổi về chính sách trong phát triển nhà ở xã hội nhưng vẫn chưa đủ để thu hút các chủ đầu tư tham gia vào thị trường này.
“Tại một số thị trường phát triển như Ấn Độ và Trung Quốc, các doanh nghiệp tư nhân có thể cung cấp một lượng lớn nguồn cung nhà ở bình dân, các dự án nhà ở công nhân ở gần khu công nghiệp. Mô hình này cũng có thể được ứng dụng cho Việt Nam trước sự phát triển mạnh mẽ của ngành sản xuất hiện nay cũng như rất nhiều nhà đầu tư quốc tế đang hứng thú với phân khúc đặc biệt này”, ông Troy Griffiths nói.
Tuy nhiên, chưa có quy định đầy đủ nào về điều kiện để xây dựng các dự án nhà ở xã hội đối với các chủ đầu tư quốc tế. Điều kiện để các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường này là một lộ trình dài hạn với dự án quy mô lên đến hàng chục nghìn căn hộ. Trong khi các dự án hiện nay tại Việt Nam vẫn đang được thực hiện một cách rời rạc.
“Nếu Việt Nam có một chiến lược rõ ràng và xuyên suốt được chỉ đạo và đảm bảo bởi Chính phủ, tôi tin rằng sẽ thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư quốc tế bởi chỉ với dự án quy mô lớn mới có thể thu hút khối tư nhân về mặt lợi nhuận”, ông Troy Griffiths khẳng định.
Ông Bùi Xuân Cường – Phó Chủ tịch UBND TPHCM – vừa ký văn bản 1113/UBND-ĐT về góp ý Nghị quyết thí điểm nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội do Bộ Xây dựng soạn thảo.
Theo đó, các quyền và ưu đãi chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội tại điểm d, khoản 2, điều 5 của dự thảo quy định: “Được dành một phần quỹ đất trong phạm vi dự án hoặc một phần diện tích sàn thuộc phần khối đế công trình theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt để xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ, thương mại theo quy định của Chính phủ. Chủ đầu tư được hạch toán riêng và hưởng toàn bộ lợi nhuận đối với phần diện tích kinh doanh, dịch vụ thương mại này”.
UBND TPHCM cho rằng, việc hạch toán riêng và hưởng toàn bộ lợi nhuận đối với phần diện tích kinh doanh, dịch vụ thương mại này sẽ tạo điều kiện, khuyến khích chủ đầu tư tham gia đầu tư nhà ở xã hội. Tuy nhiên, dự thảo chưa quy định rõ tỷ lệ phần trăm quỹ đất hoặc tỷ lệ phần trăm diện tích sàn thuộc khối đế công trình để chủ đầu tư xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ, thương mại.
Do đó, UBND TPHCM đề nghị Bộ Xây dựng cần có quy định rõ tỷ lệ phần trăm này, tránh tình trạng chủ đầu tư lợi dụng chính sách để thiết kế phần diện tích kinh doanh thương mại có lợi về phần mình.
Tổng Hợp
(Tiền Phong)