Theo xu hướng hiện nay, việc tăng thuế đối với bất động sản thứ 2 là phù hợp với thông lệ quốc tế nhằm chống đầu cơ, lãng phí và hoang hóa đất đai. Tuy nhiên, cần xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai để xác định đúng và trúng đối tượng và phải có cơ sở tính thuế hợp lý.
Với phương án thứ nhất là thu thuế đối với đất ở và nhà ở mà người có quyền sử dụng đất hoặc sở hữu nhà không trực tiếp sử dụng thì hiện nay, pháp luật đất đai chưa có khái niệm thế nào là “không trực tiếp sử dụng” đất ở và nhà ở dẫn đến việc xác định tình trạng “không trực tiếp sử dụng” đối với nhà ở và đất ở trên thực tế là rất khó khăn. Nếu áp dụng mà chưa có quy định rõ ràng, người sử dụng đất vẫn có thể lách luật bằng cách cho người khác mượn nhà, đất để sử dụng.
Theo luật sư Trương Thanh Đức – Giám đốc Công ty luật ANVI, việc tính thuế suất cao với giao dịch bất động sản sở hữu ngắn hạn cần đưa vào Luật Thuế tài sản thay vì Luật Thuế thu nhập cá nhân. Lý do là thuế thu nhập cá nhân khuyến khích nộp thuế khi có thu nhập, càng có nhiều thu nhập thì nghĩa vụ nộp thuế càng tăng. Trong khi đó, một trong những mục tiêu của thuế tài sản là hạn chế đầu cơ, như TPHCM đang lý giải.
“Việc xây dựng Luật Thuế tài sản đã đặt ra hơn 10 năm nhưng vẫn chưa thực hiện, nay cần tiếp tục xem xét hoàn thiện sắc thuế này”, luật sư Trương Thanh Đức nêu.
Tuy nhiên, ông Đức cho rằng, việc có thu thuế hay không đều phải theo luật và sẽ là vi hiến khi áp dụng bởi chưa có luật.
“Nhà đất rất nhiều mà không đưa vào sản xuất kinh doanh hay sử dụng thì phải chấp nhận một mức thuế suất cao hơn, thậm chí gấp đôi gấp ba mức khởi điểm mới tạo ra sự công bằng xã hội và hướng tới sử dụng hiệu quả hợp lý nguồn tài nguyên đất đai nhà cửa. Nhưng cần phải sửa luật, phải có quy định của Quốc hội, quy định rõ ràng đánh thuế như thế nào, đánh thuế bao nhiêu cho hợp lý, công bằng”, luật sư Trương Thanh Đức nói.
Đồng tình với việc đánh thuế bất động sản thứ 2 trở lên, nhưng TS. Bùi Ngọc Sơn (Viện Kinh tế và Chính trị thế giới) lưu ý, phải có các tiêu chí đánh thuế như quy mô, giá trị địa tô, số lượng. Chỉ khi có các quy định, tiêu chí cụ thể, chúng ta sẽ định hướng được tài sản có bị đánh thuế không và ở mức độ nào?
“Chúng ta không nên nói sở hữu căn nhà thứ 2 sẽ rất khó hình dung, phải là sở hữu về bất động sản và nhà ở trong đó có số lượng, quy mô, chất lượng, giá trị bất động sản”, ông Sơn nói.
Vừa qua, trong dự thảo nghị quyết mới thay thế Nghị quyết 54 của Quốc hội vừa được UBND TPHCM gửi tới Bộ Kế hoạch và Đầu tư, TPHCM đã bổ sung và làm rõ cho đề xuất thu thuế bất động sản thứ 2. Cụ thể là UBND TPHCM đưa ra 2 phương án để lựa chọn và áp dụng.
Phương án thứ nhất là thành phố sẽ thí điểm thu thuế đối với nhà ở và đất ở, mà người có quyền sử dụng đất hoặc sở hữu nhà ở không trực tiếp sử dụng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ là cơ quan quy định mức thuế, thuế suất, phương pháp tính và thời gian áp dụng.
Ở phương án thứ 2, TPHCM sẽ áp dụng tăng mức thu liên quan đến nhà đất thứ hai trở lên trên địa bàn, gồm lệ phí trước bạ khi mua, nhận chuyển nhượng nhà đất thứ hai trở lên; thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng nhà đất thứ hai trở lên.
Khi nhà đất ở TP. Hồ Chí Minh bị đánh thuế cao, phí trước bạ tăng thì dòng vốn sẽ chảy về các tỉnh lân cận. Như vậy mục đích chặn đầu cơ lẫn tăng thu cho thành phố vẫn chưa thể đảm bảo chắc chắn nhưng vô tình đẩy mức giá lên cao và chồng thêm khó khăn cho thị trường đang ảm đạm hiện nay. Để hạn chế điều đó, chuyên gia kinh tế Bùi Ngọc Sơn cho rằng cần có khung pháp lý cơ sở để áp dụng trên toàn quốc:
Theo kinh nghiệm của tôi là ta cần chuẩn bị và có đạo luật để xác định lại các tiêu chuẩn, định nghĩa về bất động sản, giá trị trên bất động sản, như thế nào được quyền sở hữu, như thế nào phải chịu thuế. Tất cả các thứ đó ta phải có định nghĩa. Thứ hai là mức thuế thì TƯ đặt mức sàn và trần còn cụ thể thì nên để địa phương quyết định là vì TP. Hồ Chí Minh quá đông thì người ta đánh cao. Còn những nơi khác người ta cảm thấy muốn thu hút thì đánh thấp thôi.
Tổng Hợp
(VTV, Dân Trí)