Năm 2022 là năm “khó khăn khắc nghiệt nhất” và năm 2023 là năm “quyết định sống còn” đối với các doanh nghiệp bất động sản.
Trong văn bản gửi Ngân hàng Nhà nước sáng 8/2, Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) nhận định, thị trường bất động sản đang rất khó khăn. Năm 2022 là năm “khó khăn khắc nghiệt nhất” và năm 2023 là năm “quyết định sống còn” đối với các doanh nghiệp bất động sản.
Dẫn nguồn báo cáo của Tổng cục Thống kê, ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA: gần 1.200 doanh nghiệp bất động sản đã giải thể trong năm 2022, tăng 38,7% so với năm trước đó. Trong khi đó, ông Châu nhấn mạnh, lĩnh vực này là một trong 21 ngành kinh tế cấp 1 quan trọng nhất của nền kinh tế theo Quyết định 27/2018/QĐ-TTg.
Do đó, khó khăn của bất động sản sẽ tác động bất lợi dây chuyền sang nhiều lĩnh vực kinh tế và an sinh xã hội về nhà ở cho người yếu thế.
Chủ tịch HoREA cho biết, nhiều doanh nghiệp đã tái cấu trúc, tái cơ cấu đầu tư, thay đổi phương án kinh doanh, hoãn hoạt động đầu tư, thi công dự án hoặc dừng IPO. Các đơn vị đồng thời phải thu hẹp quy mô sản xuất, thậm chí muốn chuyển nhượng bớt dự án nhưng không tìm được nhà đầu tư.
Nhiều doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nhân lực, có nơi giảm đến 50% số lao động, giảm lương 30-50%, không lo được lương tháng 13, thưởng Tết Quý Mão. Trong khi đó, nhiều người người dân có nhu cầu nhưng cũng khó tạo lập được nhà ở.
“Nhiều doanh nghiệp bất động sản tuy có tổng tài sản có giá trị lớn và đã thực hiện nhiều biện pháp giảm sâu giá bán, tăng chiết khấu đến 45-50% nhưng vẫn rất khó bán được hàng vì hầu như không có người mua. Doanh nghiệp thiếu tiền mặt, âm dòng tiền, thiếu thanh khoản nghiêm trọng, có thể dẫn đến tình trạng chết trên đống tài sản”, ông Châu nói.
Theo HoREA, bên cạnh khó khăn lớn nhất là vướng mắc pháp lý chiếm 70% khó khăn của các doanh nghiệp bất động sản, khó khăn trực tiếp tiếp theo là vấn đề trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đến hạn. Bên cạnh đó, các khoản vay tín dụng đến hạn sẽ kéo theo rủi ro chuyển thành nợ xấu hoặc nhảy nhóm nợ xấu hơn. HoREA cũng cho rằng hiện người mua nhà khó vay vốn tín dụng.
Do đó, HoREA đề nghị Ngân hàng Nhà nước hỗ trợ giải quyết nút thắt về dòng tiền để đảm bảo tính thanh khoản. Trước hết nhu cầu của tất cả doanh nghiệp bất động sản là được tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng để vượt qua giai đoạn khó khăn.
Qua tổng hợp ý kiến của các doanh nghiệp, HoREA cho hay bên cạnh khó khăn lớn nhất là vướng mắc pháp lý chiếm 70%, vấn đề trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đến hạn và các khoản vay tín dụng đến hạn cũng đang có rủi ro chuyển thành nợ xấu hoặc nhảy vào nhóm nợ xấu hơn.
HoREA cho rằng doanh nghiệp có nợ xấu thì dù có dự án khả thi, có tài sản bảo đảm vẫn không thể tiếp cận khoản vay tín dụng mới nếu Ngân hàng Nhà nước không cho phép nới điều kiện vay vốn tín dụng.
Trong văn bản lần này, HoREA kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét ban hành Thông tư mới tương tự Thông tư 14/2021/TT-NHNN cho phép doanh nghiệp bất động sản tái cơ cấu khoản nợ vay tín dụng đến hạn trong thời hạn 12-24 tháng, giữ nguyên nhóm nợ và được vay vốn tín dụng mới có tài sản bảo đảm.
Hiệp hội đồng thời đề nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng không yêu cầu doanh nghiệp bất động sản phải có giấy phép xây dựng mới được vay vốn.
Đối với doanh nghiệp có khoản vay tín dụng quá hạn bị chuyển thành nợ xấu thuộc nhóm 2, nhóm 3 có nhu cầu vay vốn tín dụng để thực hiện dự án, HoREA đề nghị các tổ chức tín dụng xem xét giải quyết trong trường hợp dự án đã có chấp thuận chủ trương đầu tư và có tính khả thi, có tài sản bảo đảm và được tổ chức tín dụng đánh giá khách hàng có khả năng trả nợ đầy đủ nợ gốc hoặc lãi.
Bên cạnh đó, đại diện các doanh nghiệp bất động sản TPHCM đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét sửa đổi, bổ sung Điều 1 Thông tư số 08/2020/TT-NHNN giãn lộ trình quy định các tổ chức tín dụng chỉ được sử dụng tối đa nguồn vốn huy động ngắn hạn, tiết kiệm để cho vay trung và dài hạn thêm 12 tháng.
HoREA cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước bãi bỏ quy định tại Thông tư số 16/2021/TT-NHNN về việc tổ chức tín dụng không được mua trái phiếu doanh nghiệp trong trường hợp trái phiếu doanh nghiệp phát hành có mục đích để cơ cấu lại các khoản nợ của chính doanh nghiệp phát hành. Ông Châu cho rằng điều này nhằm phù hợp với Nghị định 65/2022/NĐ-CP.
Theo số liệu thống kê của Cục Đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản thành lập mới, và số lượng doanh nghiệp quay trở lại hoạt động năm 2022 tăng so với cùng kỳ năm 2021.
Cụ thể, số lượng doanh nghiệp thành lập mới là 8.593 doanh nghiệp, tăng 13,7%; số lượng doanh nghiệp quay trở lại hoạt động có 2.081 doanh nghiệp, tăng 56,7%.
Tuy nhiên số lượng doanh nghiệp bất động sản tuyên bố phá sản, giải thể cũng tăng khoảng 38,7% so cùng kỳ năm trước.
Liên quan đến vấn đề này, Bộ Xây dựng đánh giá, năm 2022 là năm các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản gặp nhiều thách thức và phải thay đổi phương án kinh doanh, quản lý như: tái cơ cấu nợ, tái cơ cấu hoạt động kinh doanh, thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh, tinh giản tối đa bộ máy, giảm lực lượng lao động; dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng một số dự án; dừng triển khai dự án mới; dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn; dừng IPO; có tập đoàn giảm đến 50% lực lượng lao động… để ứng phó với điều kiện khó khăn hiện tại.
Lý giải nguyên nhân, Bộ Xây dựng cho rằng, do doanh nghiệp còn khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng, phát hành trái phiếu dẫn đến thiếu vốn phải giãn tiến độ, hoặc tạm dừng triển khai thực hiện dự án. Bên cạnh đó lãi suất cho vay, tỷ giá ngoại tệ, giá xăng dầu, giá vật liệu xây dựng tăng khiến chi phí của doanh nghiệp cũng tăng đã gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.
Chính vì hạn chế dòng tiền như thế nên doanh nghiệp không có nguồn để trả cho doanh nghiệp cung ứng, trả lương người lao động, hay thanh toán, thực hiện nghĩa vụ thuế…. Trong khi ấy, khách hàng mua bất động sản khó tiếp cận vốn vay của tổ chức tín dụng, càng gián tiếp ảnh hưởng đến thanh khoản các sản phẩm, dự án bất động sản dẫn đến doanh nghiệp không bán được sản phẩm để thu hồi vốn và tái đầu tư.
Căn cứ tình hình thực tế, Bộ Xây dựng kiến nghị: Để đảm bảo thị trường bất động sản thời gian tới tiếp tục phát triển ổn định, an toàn, lành mạnh, các bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao phải đẩy mạnh công tác công bố, công khai, minh bạch thông tin; kịp thời tuyên truyền, phổ biến, công bố các chính sách, quy định, giải pháp mới của Nhà nước về tín dụng, trái phiếu, cổ phiếu, tình hình thị trường bất động sản.
Riêng Bộ Công an cần chủ trì, phối hợp với cơ quan chức năng có thẩm quyền giám sát, xử lý nghiêm, kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động đầu tư, kinh doanh bất động sản, hoạt động môi giới bất động sản và hành vi đưa thông tin không chính xác, gây tác động tiêu cực đến hoạt động của thị trường tài chính, tín dụng, bất động sản.
Đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước xem xét, đề xuất phương án điều hành trần tín dụng phù hợp nhằm hỗ trợ cho nền kinh tế; chỉ đạo, hướng dẫn các tổ chức tín dụng tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người mua nhà, nhà đầu tư được tiếp cận nguồn vốn tín dụng;
Đồng thời hướng dẫn, chỉ đạo các tổ chức tín dụng cho vay, giải ngân nhanh chóng đối với doanh nghiệp, dự án bất động sản đủ điều kiện theo đúng quy định của pháp luật; ưu tiên cho vay dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, nhà ở thương mại giá rẻ và các loại hình bất động sản phục vụ mục đích sản xuất, an sinh xã hội có hiệu quả cao, có khả năng trả nợ.
Tổng Hợp
(Tiền Phong, VnEconomy)