Theo Bộ Tài chính, thời gian qua, để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp theo đúng các chủ trương của Nhà nước, Bộ Tài chính đã xây dựng trình các cấp có thẩm quyền ban hành khung khổ pháp lý về thị trường trái phiếu doanh nghiệp đồng bộ tại Luật Chứng khoán năm 2019, Luật Doanh nghiệp năm 2020 và các Nghị định của Chính phủ, Thông tư của Bộ Tài chính. Những công cụ làm đòn chí mạng với các doanh nghiệp bất động sản muốn huy động vốn…
Thời gian gần đây, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có dấu hiệu tăng trưởng nóng, xuất hiện một số hiện tượng huy động vốn trái phiếu chưa tuân thủ quy định của pháp luật. Do đó, để thị trường tiếp tục phát triển bền vững, minh bạch và hiệu quả, cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và tăng cường công tác quản lý, giám sát.
Bộ Tài chính đã đánh giá tình hình thị trường thời gian qua để xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Đại diện Bộ Tài chính cho biết một số nội dung đáng chú ý của dự thảo Nghị định sửa đổi bao gồm sửa đổi quy định về mục đích phát hành trái phiếu nhằm tăng cường trách nhiệm và nghĩa vụ của doanh nghiệp phát hành trong việc sử dụng tiền thu từ phát hành trái phiếu đúng mục đích.
Khung khổ pháp lý về trái phiếu doanh nghiệp hướng tới mục tiêu phát triển thị trường ngày càng công khai, minh bạch, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đã có các bước phát triển nhanh với đầy đủ các cấu phần để trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho các doanh nghiệp, từng bước giảm sự phụ thuộc vào kênh tín dụng ngân hàng.
Theo thống kê của Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI, trong 11 tháng đầu năm 2021, thị trường TPDN tiếp tục là kênh huy động vốn quan trọng của các DN với trên 495.000 tỉ đồng TPDN phát hành thành công. Trong đó khối lượng TPDN phát hành riêng lẻ chiếm 94,5%, còn lại là TPDN phát hành ra công chúng với tỉ lệ 5,5%. Các tổ chức tín dụng và DN bất động sản là hai nhóm phát hành lớn nhất trên thị trường, chiếm lần lượt 34% và 27,7% tổng khối lượng phát hành, còn lại là các DN thương mại, dịch vụ, sản xuất và công ty chứng khoán.
Còn theo thống kê của Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), tính riêng quý III/2021, tổng giá trị TPDN phát hành đạt mức 111.744 tỉ đồng, giảm 25% so với quý trước, đồng thời giảm 2,2% so với cùng kỳ năm ngoái. 88 DN bất động sản phát hành tổng cộng 107.944 tỉ đồng trái phiếu riêng lẻ (giảm 20,8% so với quý trước) trong đó, nhiều DN bất động sản phát hành trái phiếu thu về lượng vốn rất lớn như Công ty CP Hưng Thịnh Land (7.950 tỉ đồng), Công ty TNHH Kinh doanh bất động sản Mediterranean Revival Villas (7.200 tỉ đồng), Công ty CP Osaka Garden (6.800 tỉ đồng), Công ty Cổ phần Crystal Bay (450 tỉ đồng), Công ty TNHH Đầu tư bất động sản Ngôi sao Việt (1.900 tỉ đồng).
Việc phát hành TPDN với lãi suất huy động cao mang đến nhiều quan ngại cho các chuyên gia tài chính bởi tính rủi ro lớn của áp lực trả nợ vay khoản tiền huy động. Đặc biệt là với trái phiếu được các DN huy động dưới hình thức “3 không”. Đơn cử như việc TNR Holdings vừa công bố huy động 500 tỉ đồng từ phát hành trái phiếu. Đây là loại trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền và không có tài sản đảm bảo. Lãi suất cố định 10%/năm, kỳ hạn 7 năm và đáo hạn vào ngày 5/11/2028.
Thực tế, trước khi Thủ tướng có công điện yêu cầu Bộ Tài chính thanh tra, kiểm tra và “siết” lại việc phát hành TPDN, Ngân hàng Nhà nước cùng đã ban hành Thông tư số 16/2021/TT-NHNN quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán TPDN. Trong hàng loạt nội dung công điện yêu cầu thì nội dung quan trọng nhất là yêu cầu các tổ chức tín dụng không được mua TPDN phát hành, trong đó có mục đích để cơ cấu lại các khoản nợ của chính DN phát hành. Kế đến là tổ chức tín dụng không được mua TPDN phát hành trong đó có mục đích để góp vốn, mua cổ phần tại DN khác hay để mục đích tăng quy mô vốn hoạt động.
Đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức tín dụng chỉ được mua TPDN khi có tỉ lệ nợ xấu dưới 3%… Quy định là vậy, nhưng theo báo cáo của Hãng nghiên cứu FiinGroup, các ngân hàng vẫn là nhóm nhà đầu tư mua TPDN chính trong 9 tháng đầu năm 2021 với 56% tổng giá trị phát hành. Để giảm rủi ro cho nền kinh tế, việc “siết” TPDN theo nhiều chuyên gia kinh tế là việc phải làm. Chính phủ, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước cũng đã vào cuộc để kìm hãm “bong bóng” tín dụng đang phình to.
Nhật Hạ
(Tổng Hợp)