Vào kỳ họp tháng 10/2020 của Quốc hội khóa XIV, đã có những ý kiến nhận xét rằng, gói hỗ trợ 62.000 tỷ đồng nói trên khó đi vào cuộc sống. Đến nay, kết quả thực hiện dường như đã chứng minh nhận xét trên là đúng.
Thảo luận tại phiên họp thứ 57 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh, việc triển khai gói hỗ trợ 62.000 tỷ đồng là nội dung đặc biệt quan trọng, nguồn lực cũng rất lớn.
Đối với hỗ trợ người dân, cần phải đảm bảo nguyên tắc: hỗ trợ các đối tượng thực sự bị giảm sâu thu nhập, mất việc làm, thiếu việc làm, gặp khó khăn, không đảm bảo mức sống tối thiểu do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Các chuyên gia và một số vị đại biểu Quốc hội ở nhiều diễn đàn nêu số liệu chỉ có trên 56.000 người lao động làm việc theo chế độ hợp đồng lao động phải thỏa thuận tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương được hỗ trợ với số tiền 80,6 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 0,23% tổng kinh phí dự kiến thực hiện. Và cũng chỉ có 37.000 hộ kinh doanh được hỗ trợ số tiền 38 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 0,11% tổng kinh phí dự kiến. Hơn 173.000 người lao động bị chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc, nhưng không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp được hỗ trợ với số tiền 177,6 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 0,5% tổng kinh phí dự kiến.
Chỉ có trên 1 triệu người lao động không có giao kết hợp đồng lao động bị mất việc làm được hỗ trợ với số tiền 1.001,7 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 2,79% tổng kinh phí dự kiến thực hiện. Được nhắc đến nhiều lần như một minh chứng cho sự chưa hiệu quả của thực thi chính sách là kết quả gói hỗ trợ thông qua các chính sách gián tiếp. Hỗ trợ người sử dụng lao động vay trả lương ngừng việc thông qua chính sách cho vay của Ngân hàng Chính sách xã hội với quy mô 16.000 tỷ đồng chỉ giải ngân được 0,26%. Theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước, gói này chưa đi vào cuộc sống trước hết có lý do khách quan là, lúc đó, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chưa đánh giá hết thực tế nền kinh tế có cần đến như vậy không. Thứ hai là, chưa đánh giá được mức độ tác động của chính sách này đối với các doanh nghiệp và ngoài ra còn có yếu tố tâm lý của chính doanh nghiệp nữa.
Để được tiếp cận nguồn vốn vay để trả lương cho người lao động của Ngân hàng Chính sách xã hội, doanh nghiệp cần phải đáp ứng nhiều điều kiện (doanh nghiệp phải trả 50% lương ngừng việc cho người lao động; không có nợ xấu ở các ngân hàng; phải sử dụng hết quỹ dự phòng tiền lương; phải có từ 20% hoặc từ 30 người lao động trở lên đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc phải ngừng việc từ 1 tháng liên tục trở lên). Mỗi điều kiện lại phải thông qua các cấp, nhiều người phê duyệt, dẫn đến kéo dài thời gian và không thực thi được.
Vào Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV khai mạc ngày 20/7 tới, những đánh giá đầy đủ, toàn diện hơn về việc thực hiện chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 sẽ được gửi đến từng vị đại biểu Quốc hội. Để hoàn thiện báo cáo này, cũng là để có cơ sở ban hành chính sách mới, các cơ quan chức năng của Quốc hội đã tập hợp thông tin và đưa ra đánh giá bước đầu, Chủ tịch Quốc hội đích thân làm việc với các cơ quan liên quan, trước khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp phiên thứ 57 vào giữa tháng 6.
Nhật Hạ