Tại Tọa đàm “Giải pháp khơi thông thị trường vốn” do Tạp chí Nhà đầu tư/Tạp chí điện tử Nhatdautu.vn tổ chức, TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia nhận định, trái phiếu doanh nghiệp chính là “tử huyệt” của nền kinh tế.
Song, bản chất của vấn đề không phải chỉ do một mình thị trường trái phiếu mà bắt nguồn từ thị trường động sản và sự liên minh của thị trường này với một số ngân hàng thương mại, thông qua các tập đoàn sân sau.
Ông Nghĩa cho rằng, đây chính là nguyên nhân khiến giá bất động sản bị đẩy lên cao, nhất là phân khúc có thể đầu cơ được đó là nhà ở cao cấp. Có doanh nghiệp đẩy giá chung cư Quận 1 lên đến 1 tỷ đồng/m2, đẩy giá đất Quận 2 lên đến 2,3 tỷ đồng/m2,…
“Vì giá bất động sản tăng cao nên kéo theo toàn bộ mặt bằng lãi suất bị đẩy lên. Do đó, vốn ngân hàng không thể đáp ứng nổi cho các doanh nghiệp, buộc họ phải đi huy động trái phiếu với một lãi suất cao khủng khiếp. Điều này dẫn đến việc các nhà đầu tư mua trái phiếu bất chấp rủi ro. Đây là vấn đề dài hạn, gánh nặng này sẽ ảnh hưởng đến nợ xấu của hệ thống ngân hàng thương mại bởi tài sản đảm bảo phần lớn là bất động sản”, chuyên gia nói.
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, Nghị định 08 ra đời, giải quyết một số vấn đề lớn như: Cho phép nhà phát hành có thêm một năm để tiếp tục phát hành trái phiếu riêng lẻ; người mua cũng thêm một năm chưa phải tuân thủ quy định nhà đầu tư chuyên nghiệp; cho phép doanh nghiệp thêm một năm nâng cao năng lực; cho phép doanh nghiệp sử dụng tài sản khác để trả nợ.
Một điểm quan trọng nữa là cho phép doanh nghiệp gia hạn thêm hai năm đồng nghĩa với việc cho phát hành thêm đợt phát hành trái phiếu mới để đảo nợ với lãi suất vẫn như cũ. Bên cạnh đó, Nghị định giúp các nhà đầu tư, nhà phát hành có niềm tin khi Nhà nước, Chính phủ đồng hành và không hình sự hóa.
TS. Cấn Văn Lực đánh giá, với trái phiếu doanh nghiệp cần lưu ý hai vấn đề quan trọng là tài sản đảm bảo và xếp hạng tín nhiệm để thị trường vốn phát triển.
Tổng quy mô phát hành trái phiếu doanh nghiệp năm 2022 chỉ đạt khoảng 338.000 tỷ đồng, giảm hơn 47% so với cùng kỳ năm 2021 (trong đó phát hành ra công chúng giảm 67%, phát hành riêng lẻ giảm 65%). Bước sang năm 2023, thị trường vẫn khá trầm lắng khi trong hai tháng đầu năm, mới có 2.600 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp mới được phát hành, chỉ bằng 9,3% cùng kỳ năm 2022.
Điều này cho thấy thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn, khi lượng trái phiếu đáo hạn cao, tâm lý nhà đầu tư chưa ổn định trở lại sau các sai phạm, doanh nghiệp và nhà đầu tư chưa kịp thích ứng với các quy định pháp lý mới….
Nghị định số 08 mới được ban hành được xem là giải pháp tạm thời, giúp tháo gỡ các khó khăn trước mặt cho thị trường. Tuy nhiên, để thị trường có thể phát triển lành mạnh thị trường cũng như hạn chế rủi ro, cần có các biện pháp dài hạn, vĩ mô để khắc phục các điểm yếu lớn như hành lang pháp lý và quy chế quản lý thị trường, hạ tầng thị trường (hệ thống giao dịch, công ty định hạng tín nhiệm…) cũng như nền tảng nhà đầu tư.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam là một cấu phần không thể tách rời của thị trường tài chính và bất động sản. Việc quản lý, định hướng phát triển cần được gắn chặt với hệ thống tài chính, việc áp dụng các quy chuẩn công bố thông tin, an toàn hệ thống… cần được giám sát chặt chẽ bởi cơ quan quản lý một cách phù hợp, với tư cách độc lập nhiều hơn.
Quyết liệt chỉ đạo giải quyết nhanh chóng, dứt điểm và nghiêm minh những vi phạm về phát hành trái phiếu doanh nghiệp vừa qua để lấy lại niềm tin của các nhà đầu tư. Điều này sẽ giúp thị trường trái phiếu doanh nghiệp phục hồi nhanh chóng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn để đầu tư, sản xuất và cả đảo nợ, đảm bảo quá trình phục hồi của nền kinh tế không bị gián đoạn. Cần nhanh chóng cải cách thủ tục, điều kiện, rút gọn thời gian cấp phép phát hành để tạo điều kiện, có chính sách khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng. Đây sẽ là kênh gọi vốn quan trọng của doanh nghiệp.
Tổng Hợp
(NSTT)