Thị trường xây dựng vào tình cảnh khó khăn chưa từng có: hàng loạt dự án phải dừng thi công, người lao động không muốn/không thể hoặc rất khó đi làm, doanh nghiệp chật vật đáp ứng các điều kiện khắt khe về phòng chống dịch bệnh và đối diện những rủi ro lớn về chi phí.
Việc tái bùng phát Covid-19 lại diễn ra trong bối cảnh giá nguyên vật liệu xây dựng, đặc biệt là giá thép, tăng cao đến rất cao so với đầu năm, khiến chi phí sản xuất của các nhà thầu bị đội lên, trong khi đa số hợp đồng xây dựng đang áp dụng đơn giá cố định.
Các kiến nghị tập trung vào các điểm như: điều chỉnh giá nguyên vật liệu xây dựng; tạo điều kiện lưu thông hàng hóa, nguyên vật liệu phục vụ thi công; cơ cấu lại các khoản nợ sắp đến hạn; giảm lãi vay; giảm thuế suất và gia hạn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp; gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân; gia hạn thời hạn nộp tiền thuê đất; miễn, giảm tiền đóng bảo hiểm xã hội…
Nhìn chung, đây cũng là những kiến nghị của nhiều ngành nghề khác và cũng là các giải pháp mà Chính phủ đã/đang nghiên cứu, triển khai để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp.
Sẽ là chi tiết hơn về tình hình của các doanh nghiệp xây dựng nếu nhìn vào kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2021. Bức tranh tài chính của các doanh nghiệp chia ra hai nửa sáng tối. Một số doanh nghiệp lớn bị sụt giảm về doanh thu và lợi nhuận, chẳng hạn với doanh nghiệp xây dựng số 1 Việt Nam hiện nay, Coteccons, lũy kế 6 tháng đầu năm 2021, doanh thu thuần giảm 32% và lãi trước thuế giảm tới 64% so với cùng kỳ 2020.
Công ty Cổ phần Tập đoàn đầu tư xây dựng Ricons, “tàu tốc hành” của làng xây dựng Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm, cũng ghi nhận sự sụt giảm của lợi nhuận gộp (-16%) do giá vốn tăng cao và lợi nhuận trước thuế giảm tới 38% so với cùng kỳ năm trước. Nhẹ hơn, Tổng công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (HoSE: VCG) chỉ phải ghi nhận doanh thu thuần bán niên giảm 7% và lợi nhuận trước thuế bán niên giảm 13% so với cùng kỳ 2020. Tương tự là Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển Thành Đạt (HNX: DTD) với mức suy giảm về doanh thu thuần và lợi nhuận trước thuế bán niên lần lượt là 8% và 2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ở phía còn lại, một số doanh nghiệp xây dựng lại cho thấy đà tăng trưởng trong 2 quý đầu năm. Chẳng hạn như Công ty Cổ phần Xây dựng DIC Holdings (HoSE: DC4) với doanh thu thuần 6 tháng tăng 2,2 lần, lợi nhuận trước thuế 6 tháng tăng 59%; Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (HoSE: HBC) với doanh thu thuần 6 tháng đi ngang nhưng lãi trước thuế 6 tháng tăng 88%.
Ngoài ra, những cái tên có tăng trưởng cả về doanh thu và lợi nhuận trước thuế có thể kể đến là: Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển công nghiệp và vận tải (HoSE: TCD), Công ty Cổ phần Hacisco (HoSE: HAS), Công ty Cổ phần Tập đoàn Cotana (HNX: CSC), Công ty Cổ phần Xây dựng 1369 (HNX: C69)… Trường hợp của Công ty Cổ phần Xây dựng Phục Hưng Holdings (HoSE: PHC) thì đặc biệt hơn khi 6 tháng đầu năm, doanh thu thuần giảm tới 50% nhưng lợi nhuận trước thuế lại tăng tới 7,4 lần.
Xem xét nhóm doanh nghiệp có tăng trưởng này có thể rút ra một số điều đáng chú ý. Một là có những doanh nghiệp tăng trưởng lợi nhuận nhờ vào… doanh thu tài chính, điển hình là Phục Hưng Holdings với mức tăng 11,4 lần hay Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình với mức tăng 3 lần. Hai là dù nhiều doanh nghiệp cho thấy tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận song dòng tiền kinh doanh trong 6 tháng lại âm, thậm chí âm khá nặng. Trong số này, nặng nhất có lẽ là VCG với mức âm 2.676 tỷ đồng, TCD với mức âm 842 tỷ đồng; nhẹ hơn là: HAS (âm 56 tỷ đồng), C69 ( âm 52,5 tỷ đồng), PHC (âm 29 tỷ đồng)…
Dòng tiền kinh doanh biểu hiện cho việc doanh nghiệp có thể thu được tiền về từ các hoạt động sản xuất kinh doanh hay không. Dòng tiền âm cho thấy các doanh nghiệp chỉ ghi nhận lãi trên sổ sách nhưng thực tế đa phần là không thu được tiền về. Đây là tín hiệu “không mấy vui vẻ” với các doanh nghiệp xây dựng. Cũng cần lưu ý rằng kết quả kinh doanh bán niên 2021 chỉ phản ánh “một nửa” hiện thực của các doanh nghiệp xây dựng. Bởi lẽ trong nửa đầu năm, tình hình dịch bệnh chưa quá nghiêm trọng nên mức độ ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp xây dựng là chưa nhiều.
Nhật Hạ