Sàn giao dịch nợ VAMC chỉ giao dịch các khoản nợ, không phải giao dịch tài sản bảo đảm của các khoản nợ. Mảng giao dịch tài sản bảo đảm chỉ dừng ở chức năng tư vấn, môi giới.
Với việc không thiếu hàng hoá cũng như không thiếu người mua bán, Sàn giao dịch nợ VAMC được kỳ vọng sẽ thúc đẩy, phát triển thị trường mua bán nợ xấu tại Việt Nam. Tuy nhiên, giới chuyên môn cho rằng vẫn còn nhiều vướng mắc cần tháo gỡ để sàn giao dịch nợ VAMC có thể hoàn thành sứ mệnh chính trị của mình.
Nguồn hàng (nợ xấu) cung cấp cho thị trường được xác định từ hai nguồn chính. Nguồn đầu tiên là các khoản nợ do VAMC mua theo giá thị trường. Hiện tại, nguồn này ước 3 nghìn tỷ đồng và sẽ được mang lên giao dịch ngay.
Cùng đó là nguồn nợ xấu mua bằng trái phiếu đặc biệt; tuy nhiên, trước khi giao dịch phải có sự thống nhất giữa VAMC với các tổ chức tín dụng về phương thức xử lý nợ. Nếu khoản nợ nào thoả thuận được bằng cách bán nợ cho bên thứ ba thì sẽ được niêm yết trên sàn giao dịch. Luỹ kế đến 30/6 đã mua được khoảng 10.000 tỷ đồng theo giá thị trường, số nợ này đã được xử lý 70%, còn 30%. Như vậy, trên lý thuyết, khoảng 3.000 tỷ đồng còn tồn đọng sẽ là “mớ hàng” giao dịch đầu tiên khi mở sàn. Nguồn thứ hai là từ tổ chức tín dụng và AMC tổ chức tín dụng. “Khi các đơn vị này xác định tính cần thiết, tính khả thi của phương án xử lý nợ bằng cách bán nợ đi cũng sẽ kết nối với sàn để niêm yết khoản nợ xấu”, một phó tổng giám đốc VAMC cho biết.
Một vấn đề đáng quan tâm là phiên mở hàng, sàn sẽ bán những gì, đại diện VAMC cho biết, luỹ kế đến 31/5, giá trị nợ xấu mua bằng trái phiếu đặc biệt còn lại đạt 94.500 tỷ đồng và dự kiến vẫn tăng do dịch bệnh Covid-19 ngày càng khiến doanh nghiệp khó khăn. Đặc biệt, luỹ kế đến 30/6, VAMC mua được khoảng 10.000 tỷ đồng theo giá thị trường, số nợ này đã được xử lý 70%, còn 30%. Như vậy, trên lý thuyết, khoảng 3.000 tỷ đồng còn tồn đọng sẽ là “mớ hàng” giao dịch đầu tiên khi mở sàn.
Theo đại diện VAMC, sàn chỉ giao dịch các khoản nợ, không bao gồm giao dịch tài sản bảo đảm của các khoản nợ. Mảng giao dịch tài sản bảo đảm chỉ dừng ở chức năng tư vấn, môi giới. Bởi lẽ, tài sản bảo đảm là tài sản của khách hàng, còn khoản nợ xấu là của tổ chức tín dụng và được quyền bán mà không cần thoả thuận với khách hàng vay. Tức nợ xấu đi kèm với tài sản bảo đảm, nhưng tài sản bảo đảm đó với tư cách bảo đảm cho khoản vay. Hiểu đơn giản, nợ được bán sẽ chuyển giao nguyên trạng, chuyển quyền và nghĩa vụ khoản nợ cho bên thứ 3, bao gồm cả biện pháp đảm bảo khoản vay. Về thành viên tham gia, bao gồm: VAMC, các tổ chức tín dụng, AMC của các tổ chức tín dụng và các công ty mua/bán nợ trong nền kinh tế theo Nghị định 69/2016/NĐ-CP nếu đáp ứng được điều kiện của sàn. Bên cạnh các đối tượng trên, sàn giao dịch nợ VAMC còn có sự tham gia của các đối tác trung gian như tổ chức thẩm định giá, xếp hạng tín nhiệm, các tổ chức môi giới, tư vấn…
Sàn giao dịch nợ VAMC ra đời với hai hoạt động trọng tâm. Thứ nhất, môi giới, mua bán các khoản nợ xấu, tức sàn sẽ làm trung gian, dàn xếp việc mua bán nợ xấu. Hoạt động này không bao gồm hoạt động bán đấu giá. Thứ hai, tư vấn mua bán nợ xấu. Hiện Sàn giao dịch hướng tới là nơi tập hợp, đầu mối, thông tin về các khoản nợ xấu mà các tổ chức tín dụng mong muốn đưa lên giao dịch mua/bán tại sàn.
Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam -VAMC đang rốt ráo triển khai thủ tục, hoàn thiện quy chế, quy trình nội bộ, phần mềm, trụ sở, nhân lực… để đưa sàn giao dịch nợ VAMC đi vào hoạt động trong quý này.
Tĩnh Kiên