Vay tín dụng tiêu dùng, khách hàng “bùng nợ” mà gần như không phải chịu một chế tài nào…
Tại Hội thảo “Gỡ khó cho vay tiêu dùng – Đẩy lùi tín dụng đen” diễn ra sáng nay (ngày 31/10), ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhận định, triển khai cho vay tiêu dùng đối với những đối tượng dưới chuẩn nhằm đáp ứng nhu cầu tối thiểu của người lao động có thu nhập thấp, hạn chế và từng bước đẩy lùi tín dụng đen. Song đến nay hầu như các công ty tài chính đều gặp rất nhiều khó khăn do nợ xấu ngày càng tăng cao.
Theo ông Hùng, ngoài những yếu tố khách quan với khó khăn chung còn có những yếu tố chủ quan và rất nguy hiểm mà chưa có chế tài xử lý, đó là khách hàng cố tình không trả nợ. Người trước khuyên người sau không trả nợ, thậm chí cán bộ công ty đến đòi nợ hoặc nhắc nợ thì chống đối, tố cáo, vu khống cán bộ là dùng biện pháp manh động để đòi nợ đến chính quyền.
“Một số đối tượng lợi dụng việc cơ quan quản lý trấn áp tội phạm tín dụng đen và cố tình quy kết các công ty tài chính tiêu dùng do Ngân hàng Nhà nước cấp phép là tổ chức tín dụng đen nên không trả nợ và thành lập hội bùng nợ trên zalo, facebook… nhưng không hề bị xử lý. Thực trạng đó dẫn đến nợ xấu của các công ty tài chính tiêu dùng tăng cao, cán bộ thu hồi nợ nghỉ việc, các công ty tài chính không thể tiếp tục mở rộng cho vay được và diễn biến thực trên thị trường cho thấy, dư nợ không tăng mà còn giảm so với năm 2022”, ông Hùng nhấn mạnh.
Số liệu thống kê cho thấy, tổng dư nợ cho vay phục vụ nhu cầu đời sống và dư nợ qua thẻ tín dụng trong 8 tháng đầu năm 2023 đạt khoảng 136.000 tỷ đồng, giảm gần 9% so với cuối năm trước. Trong khi tại thời điểm năm 2018, con số này đạt 100.100 tỷ đồng, tăng trưởng hơn 33% so với cuối năm trước; năm 2019 là gần 111.000 tỷ đồng, tăng xấp xỉ 11%; năm 2020 là gần 121.000 tỷ đồng, tăng 8,5%; năm 2021 là hơn 125.000 tỷ đồng, tăng 5,1%; năm 2022 gần 150.000 tỷ đồng, tăng xấp xỉ 18%.
Liên quan đến câu chuyện nợ xấu cho vay phục vụ nhu cầu đời sống và cấp tín dụng qua thẻ tín dụng, số liệu báo cáo cơ quan quản lý nhà nước cho biết, thời điểm năm 2018 chỉ có 5,5%, năm 2019 giảm chỉ có trên 5%, năm 2020 tăng lên một chút là 6% nhưng đến năm 2021 đã trên 10%; năm 2022 là gần 14% và 8 tháng đầu năm 2023 đã gần 18%.
Ông Lê Quốc Ninh, Tổng giám đốc Mcredit nhận định, ý thức trả nợ của một bộ phận khách hàng ngày càng kém, hàng loạt những hội nhóm ra đời để chia sẻ cách thức trốn nợ.
Theo ông Ninh, khi kinh tế khó khăn, người lao động mất việc/giảm thu nhập… ngay lập tức họ nghĩ đến việc làm sao để trốn nợ; còn nếu công việc đang tốt, thu nhập ổn định thì tình trạng này sẽ không phổ biến. Bên cạnh đó, vẫn tồn tại những tổ chức, cá nhân cố tình thực hiện hành vi cho vay hay thu hồi nợ chưa đúng quy định pháp luật và chuẩn mực đạo đức, gây bức xúc trong xã hội ở cả kênh chính thống và không chính thống.
“Khi cơ quan chức năng vào cuộc thanh tra, kiểm tra và thông tin được báo chí tuyên truyền mạnh mẽ, cái được là chấn chỉnh lại thị trường, tuy nhiên lợi dụng bối cảnh đó, không ít khách hàng cố tình hiểu sai và vin vào những tin tức này để tẩy chay, chây ỳ việc trả nợ và có hành vi thách thức lại cán bộ thu hồi nợ khi bị nhắc nợ nhiều lần”, ông Ninh nói.
Luật sư Nguyễn Thế Truyền, Giám đốc Công ty Luật Hợp danh Thiên Thanh đặt vấn đề: “Nợ phải trả, tại sao lại bùng? Nhưng điều này đang diễn ra một cách công khai nên có gì đó sai sai ở đây”.
Hiện chỉ có 16 công ty tài chính tiêu dùng được NHNN cấp phép hoạt động, tuy nhiên giá trị tích cực mà các đơn vị này hướng đến đang bị “pha loãng” một phần nguyên do từ việc thu hẹp lại hoạt động để “phòng” và “chống”. Đây là cơ hội, mảnh đất màu mỡ cho hàng trăm tổ chức tín dụng phi chính thức hay còn gọi là “tín dụng đen” xâm lấn. Thậm chí, việc bùng nổ của các app cho vay tiêu dùng giả danh các công ty tài chính khiến cho góc nhìn của nhiều người đối với công ty tài chính được cấp phép trở nên méo mó.
Thiếu tá Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Trưởng phòng 6, Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an cho biết, trong 3 năm qua đã có 2.740 vụ với gần 5.000 đối tượng liên quan đến “tín dụng đen” bị phát hiện, 3.399 bị can đã bị khởi tố điều tra. Chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, lực lượng công an đã phát hiện, xử lý hơn 700 vụ, khởi tố trên 400 vụ và 800 bị can.
Bên cạnh “tín dụng đen” cho vay nóng thì giờ đây có thêm tín dụng đen công nghệ. Với sự phát triển của công nghệ, hàng loạt các ứng dụng cho vay online mọc lên, khó kiểm soát. Đặc biệt, “tín dụng đen” công nghệ có lãi suất cao hơn nhiều so với loại truyền thống, có thể lên tới hàng nghìn phần trăm một năm. Hình thức này khiến cho tín dụng tiêu dùng ngày càng phức tạp hơn.
“Người dân có thu nhập thấp, có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp cận được vốn vay từ công ty tài chính tiêu dùng… Hệ quả là tín dụng đen bắt đầu trỗi dậy, mặc dù các cơ quan quản lý nhà nước tích cực triệt phá nhiều ổ nhóm tín dụng đen song diễn biến còn rất phức tạp dưới nhiều hình thức tinh vi nhất là trên môi trường mạng”, ông Hùng nhấn mạnh.
Tổng Hợp
(ĐTCK)