Người trẻ thời đại này dường như ai cũng đang bị cuốn vào quay cuồng với “áp lực từ những con số”. Đi học hơn thua nhau bởi điểm số, đi làm thì sống chung với tiền lương, KPI…, còn ngoài xã hội thì thước đo của sự thành công với nhiều người lại là bạn có một chiếc xe ô tô hay một căn nhà của riêng mình.
Có thể thấy, quan điểm “an cư lạc nghiệp” vẫn nằm trong điều ưu tiên của người Việt bởi sở hữu được một căn nhà là bạn đang khẳng định được sự trưởng thành của mình. Thế nhưng, với thu nhập trung bình hiện tại cùng với tình trạng giá nhà đất ngày một tăng cao, “giấc mơ” an cư với nhiều người trẻ có lẽ đang ngày càng xa tầm với.
Như nhiều người trẻ, vợ chồng chị Trần Mai Linh (ở TP Thủ Đức, TP.HCM) có ý định tìm kiếm một nơi ở đứng tên mình tại thành phố dù thu nhập ở mức ba cọc ba đồng. Năm 2015, đôi vợ chồng mới cưới bắt đầu tìm kiếm chỗ ổn định. Sau mấy lần tìm kiếm, họ chấm được căn hộ ở phường Linh Trung, TP Thủ Đức.
Căn hộ có giá 1,6 tỉ đồng, chị Linh trả trước 300 triệu đồng từ tiền sau đám cưới và gia đình chồng đi vay bên ngoài. Chị Linh làm công việc hành chánh, còn chồng làm quản đốc công ty may mặc, thu nhập cộng lại chỉ hơn 20 triệu đồng một chút song cả hai vẫn bất chấp rủi ro để “có nhà trước rồi tính”.
“Khi đó chúng tôi nghĩ mua nhà là động lực cho mình làm việc, nỗ lực gấp đôi, gấp ba để có thu nhập cao hơn, mặc kệ được nhắc nhở sức khỏe có thể bị ảnh hưởng vì lao lực, thậm chí không trả nổi tiền góp” – chị Linh nhớ lại mình cũng không quá để tâm đến những biến cố bất ngờ xảy ra không nằm trong dự tính.
Sau khi xuống tiền, vợ chồng chị Linh bắt đầu ra sức làm việc để trả số tiền gần 14 triệu đồng mỗi tháng. Nhưng nhiều tháng sau, họ bắt đầu “thấm đòn” khi tiền góp chiếm hơn một nửa thu nhập, chưa kể sinh hoạt phí, tiền gửi về quê, thi thoảng thuốc men đau ốm. “Gần như không có khoản dư nào, chỉ vừa đủ hoặc thiếu hụt”, chị ngậm ngùi kể.
“Liều mạng” mua nhà trong khi thu nhập ít ỏi, hai vợ chồng quyết định hoãn chuyện có con. Với họ, “khi cuộc sống hai đứa còn đang chật vật trả nợ, nếu sinh con thì không biết căn nhà hay đứa con sẽ thành gánh nặng”. Có lần phát hiện que thử thai hiện hai vạch, cô gái 25 tuổi khi ấy đã nuốt nước mắt bỏ đi đứa con còn chưa kịp thành hình, dù cả hai và gia đình nội ngoại rất “thèm” đứa cháu này.
“Có bầu phải ăn uống, bồi bổ, bớt làm việc để dưỡng thai. Rồi sinh con ra tiền tã sữa, quần áo, bao nhiêu chi phí phải lo khi nuôi một đứa trẻ. Chưa có con mà còn chắt bóp hết mức thì sao dám đẻ”, người phụ nữ quê Gia Lai trải lòng về những “cái giá phải trả” sau khi mua nhà TP.
Sau 8 năm “chạy… sút quần”, số tiền góp hiện tại đã đỡ bóp nghẹt cuộc sống của vợ chồng chị Linh. “Giờ mỗi tháng chỉ góp gần 4 triệu đồng”, chồng chị Linh nói.
Lựa chọn căn nhà thuê cách chỗ làm hàng chục cây số, chịu khó ở tầng cao nhất để tiết kiệm hết mức có thể, mua nhà ở thành phố trước tuổi 30 theo Hạnh Dung là thước đo để đánh giá sự thành công của một người trẻ. Tiết kiệm từ cốc trà sữa mỗi tuần, đắn đo suy nghĩ trước mỗi chầu cafe, không biết từ khi nào việc chắt chiu lại khiến Dung hào hứng đến vậy. Không muốn bị trói chân vào những khoản nợ thì đành sống khổ để đạt được giấc mơ sang.
Chưa mua nhà thì khao khát, có rồi thì lại áp lực tiền nong. Không thể chờ đợi tiết kiệm từng ngày, quyết định vay nợ để mua nhà khi kinh tế cũng chẳng dư dả nhưng những gì mà một người phụ nữ khác nhận lại là phải bán đi giấc mơ của mình để trở về với hiện tại.
Chiếm phần trăm lớn trong tỷ lệ dân số và lực lượng lao động nhưng những người trẻ tuổi lại khó thực hiện mục tiêu mua nhà để an cư lập nghiệp. Riêng về giá cả, hiện nay, giá bất động sản Việt Nam đang ở mức tương đối cao so với thu nhập của đa số người dân.
Theo một nghiên cứu gần nhất, người Việt Nam trung bình cần ít nhất hơn 23 năm có thu nhập để mua được nhà ở, đứng thứ 14/107 quốc gia trên thế giới, tương đương Thái Lan, Hàn Quốc trong khi thu nhập của chúng ta thấp hơn họ và thậm chí cao hơn nhiều so với các nước khác tại châu Á. Tình trạng thiếu nguồn cung về nhà ở giá rẻ khiến nhiều người trẻ có thu nhập ở mức trung bình khó có thể sở hữu một ngôi nhà tại thành phố lớn để an cư.
Trước thực tế nhiều khó khăn, tạm gác lại “giấc mơ” nhà riêng, để vẫn có thể có một không gian sống theo ý của mình, có một xu hướng không mới, cũng chưa bao giờ cũ, thậm chí gần đây đang dần “tăng nhiệt” khi được không ít người lựa chọn, đặc biệt là các bạn trẻ, đó là làm mới không gian sống từ những căn hộ cũ.
“Đi thuê thì ai sửa nhà phức tạp bao giờ”, “sửa cho đẹp thì vẫn chẳng phải nhà của mình” – vì suy nghĩ này mà gia đình chị Trang đã ở nguyên trạng trong căn hộ tập thể cũ suốt 9 năm nay. Tuy nhiên, khi gia đình chị mong muốn có thêm thành viên, thay vì mua một căn nhà mới có giá trị cao gấp nhiều lần thì cải tạo lại chính căn hộ đang thuê là phương án “dễ thở” hơn.
Một số người trẻ cho rằng cả đời chỉ lo làm để trả những món nợ xe cộ, nhà cửa thì quả là lãng phí. Tuy nhiên, không ít người cũng phản bác, thời trẻ không làm chỉ thích khám phá trải nghiệm thì khi già cả biết bấu víu vào đâu? Không ít những người trẻ dù là sinh ra và lớn lên ở đâu cũng đang gánh vác rất nhiều trách nhiệm trên vai, trong đó, chuyện nhà cửa dường như là một câu hỏi lớn nhất mà bất cứ ai trong chúng ta cũng cần phải đi tìm đáp án cho bằng được.
Vay đến 80% để mua nhà, mặc dù đã thắt chặt chi tiêu hết mức có thể, nhưng sau 1 năm thay vì sống thoải mái trong căn nhà riêng, Trường Giang lại cảm thấy bế tắc vì áp lực nợ nần.
Mua nhà và vay nợ cũng là lựa chọn của gia đình chị Hương cách đây 2 năm trước. Để vừa trả lãi, vừa trả cả một phần gốc, luôn luôn tiết kiệm là tôn chỉ mà chị phải đặt ra mặc dù không tránh khỏi những khoản phát sinh.
Sống dè sẻn hết mức có thể nhưng vẫn loay hoay vay đi mượn lại hay nảy sinh mâu thuẫn gia đình từ bài toán nợ nần. Để phòng tránh những rủi ro thậm chí có thể lớn hơn khi mua nhà, cần phải có kế hoạch cụ thể với một tỷ lệ vay phù hợp.
Người trẻ có nên cố mua nhà dù phải mang áp lực nợ nần trong nhiều năm hay không? Câu trả lời nằm ở con số tiết kiệm, thu nhập và phong cách sống của mỗi người. Còn bạn, bạn có phải là thành viên của hội “nỗ lực mua nhà” hay không, nếu có thì bạn đang sống ở phiên bản nào của cuộc sống?
“An cư lạc nghiệp ” là quan điểm của ông bà ta từ xa xưa nhưng đến thời hiện đại nó vẫn luôn là một áp lực lớn đối với những người trẻ, đến mức được coi là thước đo cho sự trưởng thành của mỗi con người – nhọc nhằn tìm cách để mua nhà hay đã đến lúc tự mở cho mình những lối đi riêng?
Tổng Hợp
(VTV, Tuổi Trẻ)