Báo cáo tài chính quý IV/2022 và tiết lộ từ lãnh đạo các nhà băng cho thấy phần nào bức tranh tín dụng bất động sản năm vừa rồi. Bên cạnh các nhà băng duy trì tỷ lệ dư nợ cho vay bất động sản trên tổng dư nợ ở mức dưới 30%, có đơn vị ghi nhận tỷ lệ này trên 70%.
Báo cáo tài chính quý IV/2022 của Techcombank không hé lộ dư nợ cho vay bất động sản cá nhân tại nhà băng này trong năm 2022 nhưng theo tiết lộ của lãnh đạo Techcombank tại hội nghị về công tác tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản mới đây, chỉ tiêu này là 190.000 tỷ đồng, tăng mạnh so với năm 2021. Cụ thể hơn, Techcombank hỗ trợ 46.000 khách hàng mua nhà, dư nợ bình quân mỗi khách hàng hơn 4 tỷ đồng. “Gần 70% khách hàng tài trợ mua nhà đều nhận được nhà bàn giao để sử dụng, sửa chữa”, vị này nói.
Còn dư nợ cho vay bất động sản với các tổ chức kinh tế được thể hiện trên báo cáo tài chính là 108.906 tỷ đồng, chiếm 25,9% tổng dư nợ và tăng gần 13.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước.
Tổng dư nợ trên báo cáo tài chính của nhà băng này đến hết năm 2022 là 420.523 tỷ đồng. Như vậy, nếu tính con số lãnh đạo ngân hàng công bố và số trên báo cáo tài chính, dư nợ cho vay bất động sản nói chung tại Techcombank chiếm 71% tổng dư nợ. Techcombank cũng là nhà băng có tỷ lệ cho vay bất động sản cao nhất tính đến thời điểm hiện tại, theo thống kê của Dân trí.
Thực tế, nhiều năm nay, Techcombank vẫn là một trong những “ông lớn” trong mảng cho vay bất động sản. Theo như lời của Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, ngân hàng này “toàn tâm toàn lực cho lĩnh vực bất động sản”.
Báo cáo tài chính của BIDV cũng không hé lộ con số cho vay bất động sản, nhưng theo Tổng giám đốc BIDV Lê Ngọc Lâm tại hội nghị tổng kết ngày 8/2 vừa qua, đến hết năm 2022, dư nợ cho vay bất động sản tại BIDV là 275.000 tỷ đồng, chiếm 18% tổng dư nợ tín dụng. Nhà băng này cho biết năm qua tập trung vào phân khúc khách hàng cá nhân với 217.000 tỷ đồng. “Chúng tôi vẫn cho vay và không giảm hay kiểm soát đối với dư nợ này”, ông nói.
Còn tại Vietcombank, “quán quân” nhiều năm liền về kết quả kinh doanhngành ngân hàng, theo tiết lộ của Tổng giám đốc Nguyễn Thanh Tùng, năm qua, dư nợ bất động sản tại ngân hàng này chiếm trên 20%, gồm cả cho vay doanh nghiệp và khách hàng cá nhân mua bất động sản. Tăng trưởng tín dụng bất động sản khoảng 17%. Ông Tùng cũng khẳng định tại Vietcombank, “bất động sản là lĩnh vực không bị hạn chế”.
Chi tiết hơn, tại Vietcombank, hiện dư nợ cho vay bất động sản đối với cá nhân khoảng 90% tổng tín dụng cho bất động sản. 10% còn lại là cho vay doanh nghiệp bất động sản, trong đó tập trung các doanh nghiệp phát triển bất động sản khu công nghiệp, khu chế xuất.
“Đối với lĩnh vực bất động sản du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, Vietcombank nhận định du lịch trong nước và quốc tế đã phục hồi nên năm 2023 sẽ có những chính sách thay đổi phù hợp với thực tế. Chúng tôi sẽ lựa chọn các doanh nghiệp bất động sản uy tín để cho vay”, ông Tùng nói.
Còn với bất động sản nhà ở, trong năm 2023, lãnh đạo ngân hàng này cho biết đối với những đơn vị phát triển dự án uy tín, tài chính minh bạch sẽ áp dụng các chính sách lãi suất hợp lý còn đối với cá nhân mua nhà ở sẽ tập trung ưu tiên đồng thời thận trọng hơn đối với phân khúc giá trị cao.
Ông Nguyễn Hoàng Dũng, Phó tổng giám đốc phụ trách Ban điều hành VietinBank, cho biết, trong bối cảnh hiện nay, nhiều doanh nghiệp bất động sản cho rằng, “ngành ngân hàng kỳ thị doanh nghiệp bất động sản”, nhưng thực tế là doanh nghiệp bất động sản khó khăn thì ngành ngân hàng “như ngồi trên đống lửa”.
“Chúng ta đang trên một chiếc xuồng, cùng chèo một nhịp, phải hết sức bình tĩnh, chỉ cần chèo lạc nhịp là có thể bị chìm. Chúng tôi mong muốn hành động cùng các anh chị để cùng vượt qua khó khăn hiện nay”, lãnh đạo VietinBank nói.
Đến hết năm 2022, theo tiết lộ của ông, VietinBank dành hơn 21% tổng dư nợ là cho lĩnh vực bất động sản, còn lại gần 80% dư nợ phải chia cho hơn 1.000 ngành nghề khác.
Tại MB, dư nợ cho vay bất động sản đến hết năm 2022 là 21.358,8 tỷ đồng. Theo Tổng giám đốc MB Lưu Trung Thái, những năm qua, MB dành khoảng 8% dư nợ hàng năm để cho vay bất động sản. “Chúng tôi nhất quán lựa chọn phân khúc có nhu cầu ở các thành phố lớn, tập trung cho sản phẩm có nhiều nhu cầu sử dụng. Chúng tôi cũng thực hiện không siết cho vay bất động sản”, ông Thái thông tin.
Tại VPBank, theo báo cáo tài chính quý IV/2022, dư nợ cho vay hoạt động kinh doanh bất động sản là 67.593 tỷ đồng, ngoài ra, dư nợ cho vay cá nhân để mua nhà ở, nhận quyền sử dụng đất để xây nhà ở là 82.922 tỷ đồng. Tổng dư nợ 2 hoạt động này là 150.515 tỷ đồng, chiếm 34,3% tổng dư nợ ngân hàng.
Tại SHB, dư nợ cho vay bất động sản là 31.493 tỷ đồng, tăng hơn 7.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2021 và chiếm 6,75% tổng dư nợ cho vay tại đây.
Tại TPBank, chỉ tiêu này đến năm 2022 là 10.165 tỷ đồng. Bên cạnh đó, dư nợ cho vay hoạt động xây dựng là 10.423 tỷ đồng. Tổng 2 chỉ tiêu này là 20.588 tỷ đồng, chiếm 12,7% tổng dư nợ.
Còn tại MSB, cho vay bất động sản và cơ sở hạ tầng là 10.387 tỷ đồng, chiếm khoảng 8,6% tổng dư nợ tại đây.
Thực tế phát triển nóng của thị trường bất động sản cuối năm 2021 và quý đầu năm 2022 với những cơn sốt đất rình rang ở khắp các địa phương trên cả nước, kể cả những địa bàn xa xôi, hẻo lánh… đã khiến Ngân hàng Nhà nước thắt chặt hơn trong việc điều hành chính sách tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản; kiểm soát chặt chẽ hơn dòng tín dụng vào các hoạt động đầu cơ, gây nhiễu loạn thị trường.
Sau động thái “nắn chỉnh” của Ngân hàng Nhà nước, điều tích cực là, thị trường bất động sản đã có dấu hiệu hạ nhiệt, cơn sốt ảo tại nhiều địa phương đã nguội dần. Chính sách đã giúp giảm dư nợ cho vay dưới chuẩn, giảm những hành vi đầu cơ, kinh doanh không lành mạnh theo hướng “làm liều”, đã và đang gây những rủi ro tiềm tàng cho nền kinh tế.
Tuy nhiên, điều không mong muốn là tâm lý thận trọng đang bao trùm thị trường bất động sản. Doanh nghiệp lưỡng lự, rón rén hơn trong việc sử dụng vốn để triển khai dự án. Nhà đầu tư/cho vay qua trái phiếu bất động sản cũng ở trong trạng thái thận trọng cho vay, tìm hiểu sâu hơn các dự án và công ty phát triển bất động sản, hoặc chờ đợi, nghe ngóng không xuống tiền vì sợ tiền cho vay mất, thị trường thanh khoản kém, giá xuống dốc, hoặc mất thanh khoản. Người mua nhà lo ngại không vay được tiền, giá giảm, khó bán nên cũng không dám mua nhà và tiếp tục nghe ngóng. Nguồn cung khó cải thiện, giá nhà vẫn tiếp tục tăng, trong khi thanh khoản thị trường đang giảm mạnh tại một số phân khúc thị trường và địa phương. Theo TS. Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, đó là những “tác dụng phụ” khó tránh và không ai mong muốn.
Mặt khác, dù Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần tái khẳng định là không siết hay chặn tín dụng vào bất động sản mà chỉ kiểm soát rủi ro. Đối với những dự án khả thi, hiệu quả thì dù lớn hay nhỏ đều được các ngân hàng thương mại xem xét quyết định cho vay. Song trên thực tế, nhiều doanh nghiệp bất động sản phản ánh, họ đang khó khăn trong tiếp cận vốn vay và người mua nhà cũng vậy.
“Nguyên nhân để giải thích cho điều này, một là do trước đây điều kiện cho vay nới lỏng, bây giờ chặt chẽ hơn, không phải doanh nghiệp nào, phân khúc bất động sản nào cũng được vay; hai là thời điểm cuối năm hạn mức cho vay của nhiều tổ chức tín dụng đã cạn, chính họ cũng đang phải rà soát lại các khoản vay để “cân đo đong đếm”, lựa chọn đối tượng phù hợp, chú trọng an toàn, hiệu quả trong kinh doanh”, TS. Lê Xuân Sang nhìn nhận.
Có thể thấy, động thái kiểm soát chặt chẽ hơn tín dụng với bất động sản đã tác động cả trực tiếp, lẫn gián tiếp đến thị trường và các doanh nghiệp bất động sản. Tuy vậy, thế khó của các doanh nghiệp hiện nay không chỉ đến từ room tín dụng.
Theo số liệu thống kê mới nhất, dư nợ tín dụng bất động sản đến cuối năm 2022 đạt khoảng 2,58 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 24,27% so với cuối năm 2021, là một trong những lĩnh vực tăng trưởng cao nhất và chiếm tỷ trọng lớn 21,2% tổng dư nợ đối với nền kinh tế, cao nhất trong 5 năm qua. Như vậy, hiện nay các tổ chức tín dụng vẫn cấp vốn cho lĩnh vực bất động sản với mức tăng trưởng cao và đang có dư nợ lớn.
Tổng Hợp
(Dân Trí, Tạp chí Tài Chính)