Nam 2020, xét riêng tài sản là bất động sản thì không phải Agribank và VietinBank đang là ngân hàng nắm giữ nhiều bất động sản thế chấp nhất.
Trên thực tế, bất động sản vẫn được các nhà băng ưu tiên nhận làm tài sản cầm cố, thế chấp hơn cả bởi đây là những tài sản có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu rõ ràng, ít hao mòn giá trị và khi phát sinh nợ xấu thì phát mãi có lợi hơn so với máy móc, hàng tồn kho hay giấy tờ có giá.
Giá trị chuyển nhượng bất động sản thường tăng trong dài hạn do đặc tính khan hiếm. Dù vậy, việc phát mãi các khối bất động sản giá trị lớn cũng không phải lúc nào cũng dễ dàng, thậm chí còn phải thẩm định, đấu giá liên tục và cho thanh toán “trả góp” mới bán được.
Cuối năm 2020, tài sản thế chấp, cầm cố tại Agribank có giá trị vượt 2 triệu tỷ đồng, tăng 10,8% so với năm 2019. Trong đó, tài sản đảm bảo là bất động sản có giá trị tới 1,84 triệu tỷ đồng. Còn tại VietinBank, giá trị tài sản đảm bảo bất động sản ở mức 1,7 triệu tỷ đồng, chỉ đứng sau Agribank. Theo sau VietinBank là BIDV, Vietcombank, Sacombank với giá trị bất động sản thế chấp lần lượt là 1,3 triệu tỷ; 958 nghìn tỷ và 570 nghìn tỷ.
Tài sản bảo đảm tại các ngân hàng hiện nay rất đa dạng từ bất động sản, động sản, tiền gửi, vàng, đá quý, giấy tờ có giá, phương tiện vận chuyển, máy móc thiết bị, hàng tồn kho,….Tuy nhiên, tài sản chủ yếu và phổ biến nhất vẫn là bất động sản. Tại 10 ngân hàng (Agribank, VietinBank, BIDV, Vietcombank, Sacombank, Techcombank, MB, ACB, HDBank, VPBank), bất động sản đang chiếm tới 70% trong tổng giá trị tài sản bảo đảm. Tại Agribank và ACB, tài sản đảm bảo là bất động sản chiếm tới 89% và 94%. Hay tỷ trọng này tại VietinBank, Vietcombank, BIDV, Sacombank cũng rất cao, lần lượt là 69%, 66%, 68% và 84%.
Trong khi đó, tỷ trọng tài sản đảm bảo bằng bất động sản lại thấp hơn ở các ngân hàng tư nhân lớn khác. Họ chấp nhận thêm nhiều tài sản đảm bảo bằng giấy tờ có giá, khoản phải thu. Tại MB, tài sản thế chấp, cầm cố đạt trên 1 triệu tỷ đồng và bất động sản chỉ chiếm 33%. Trong khi đó, các khoản phải thu mới là tài sản đảm bảo có giá trị lớn nhất tại nhà băng này (357 nghìn tỷ đồng), chiếm tới hơn 35%. Ngoài ra, MB còn có gần 91.000 tỷ đồng là động sản, hơn 58.000 tỷ đồng là giấy tờ có giá,…Tương tự tại VPBank, bất động sản cũng chỉ chiếm 42% trong tổng tài sản thế chấp, ngoài ra có hơn 30% là giấy tờ có giá.
Lượng bất động sản được thế chấp tại 10 ngân hàng cuối năm 2020 lên tới hơn 8 triệu tỷ đồng.
Ngân hàng Agribank mới đây đã công bố báo cáo tài chính kiểm toán năm 2020. Báo cáo cho thấy, Agribank vẫn là ngân hàng có tổng thu nhập hoạt động cao nhất hệ thống TCTD năm 2020, đạt hơn 58.000 tỷ đồng. Với mạng lưới đồ sộ trải dài cả nước từ thành thị đến nông thôn, vùng sâu vùng xa, Agribank cũng là ngân hàng có chi phí hoạt động lớn nhất trong các ngân hàng Việt, hơn 26.000 tỷ đồng trong năm 2020, tăng 6% so với năm 2019. Trong các khoản chi phí hoạt động, chi phí hoạt động quản lý công vụ của Agribank năm vừa qua ở mức hơn 4.700 tỷ đồng, giảm nhẹ 1% so với năm 2019. Đáng chú ý, khoản chi lớn nhất là chi hội nghị, lễ tân, khánh tiết tới 1.965 tỷ đồng. Ngoài ra, chi cho vật liệu văn phòng, xăng dầu hơn 1.358 tỷ; chi xuất bản tài liệu, tuyên truyền, quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại 717 tỷ đồng. Công tác phí của Agribank năm 2020 là 233 tỷ, chi các hoạt động đoàn thể hơn 129 tỷ.
Báo cáo tài chính kiểm toán của các “ông lớn” khác như Vietcombank, VietinBank, BIDV không thuyết minh cụ thể về các khoản chi cho hội nghị, khánh tiết hay in ấn tài liệu,… Tuy nhiên, chi phí hoạt động công vụ nói chung cũng hé lộ nhiều điểm thú vị. Năm 2020, VietinBank chi gần 3.200 tỷ đồng cho hoạt động quản lý công vụ, tăng 8% so với năm 2019. Trong đó, chi cho công tác phí chỉ 137 tỷ đồng, giảm 33 tỷ so với năm trước; ngoài ra, chi cho các hoạt động đoàn thể giảm hơn một nửa xuống 15 tỷ đồng; chi khác cho hoạt động quản lý lại tăng 10,7% lên hơn 3.000 tỷ đồng.
Tại BIDV, ngân hàng chi hơn 3.500 tỷ đồng cho hoạt động quản lý công vụ năm vừa qua, giảm nhẹ khoảng 40 tỷ so với năm 2019. Trong đó, công tác phí và chi hoạt động đoàn thể lần lượt là 156 tỷ và 22,7 tỷ, đều giảm so với năm trước. Vietcombank là ngân hàng có mạng lưới nhỏ nhất trong 3 ngân hàng (trừ Agribank) nhưng lại có chi phí quản lý công vụ cao nhất, với hơn 3.600 tỷ đồng năm 2020, tăng 88 tỷ so với năm 2019. Chi phí công vụ của Vietcombank đang chiếm hơn 22% trong tổng chi phí hoạt động của ngân hàng, trong khi 3 ngân hàng còn lại chỉ khoảng 18-20%.
Cùng là những ngân hàng quốc doanh, xét về tổng thể hiệu quả hoạt động dựa trên chỉ số CIR (chi phí hoạt động/tổng thu nhập) có sự chênh lệch đáng kể giữa 4 ngân hàng.
Nhật Hạ