Quay trở lại quãng thời gian hơn 2 năm về trước, sức quan tâm đến kênh đầu tư chứng khoán đẩy lên cao độ. Người người nhà nhà bàn luận về chứng khoán tạo làn sóng “nhà đầu tư F0” gia nhập thị trường. Hai năm chứng khoán bùng nổ, nhà đầu tư “bán là thua, mua là thắng”…
Thị trường chứng khoán nào tăng được mãi, VN-Index điều chỉnh là lúc lớp nhà đầu tư mới dần bộc lộ những yếu điểm theo cách số đông vẫn nói “nước rút mới biết ai mặc quần”.
Thị trường chứng khoán Việt Nam điều chỉnh đến từ nhiều yếu tố như những ảnh hưởng từ bên ngoài như chứng khoán toàn cầu đi xuống, căng thẳng Nga – Ukraine, lạm phát mức cao, nhiều đồng tiền mất giá. Còn trong nước, hoạt động quản lý siết chặt, nhiều lãnh đạo vướng vào lao lý với cáo buộc thao túng giá cổ phiếu.
Mặt khác, cũng phải thừa nhận rằng, thị trường dấu hiệu tăng nóng những ngày cuối năm 2021 đầu năm 2022. Ví dụ điển hình là sóng cổ phiếu bất động sản đẩy giá tăng phi mã khi dòng tiền đầu cơ gia nhập và nhà đầu tư “đếm cua trong lỗ” quỹ đất doanh nghiệp.
Margin từ chỗ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận quay trở lại là “con dao hai lưỡi”, tạo ra làn sóng bán giải chấp khiến thị trường sụt giảm. Tới đây nhà đầu tư mới nhận ra sự khốc liệt của chứng khoán, việc kiếm lợi nhuận từ đầu tư cổ phiếu không dễ dàng như số đông vẫn nghĩ.
Khác hai năm trước đó, thị trường không hồi phục ngay và tìm đỉnh mới sau khi kết thúc nhịp giảm. Nhiều cổ phiếu mất 60 – 70% giá trị và vẫn chưa cho thấy dấu hiệu hồi phục. Những quỹ đầu tư chuyên nghiệp khó khăn mới chiến thắng được VN-Index, dù hiệu suất đang âm. Còn với nhà đầu tư cá nhân, mức lỗ có lẽ cao hơn thế bởi tâm lý “tất tay”.
Những tháng gần đây, thị trường giảm điểm, nhịp hồi ngắn xuất hiện không đủ để nhà đầu tư dễ dàng có được lợi nhuận như trước. Không ít người đang hi vọng cổ phiếu hồi phục để hòa vốn.
Biểu hiện rõ nhất cho thấy tâm lý có phần chán nản là thanh khoản ảm đạm. Từ chỗ giao dịch vài chục nghìn tỷ đồng mỗi phiên và đứng đầu Đông Nam Á, nay giá trị giao dịch trên sàn HOSE giảm hơn một nửa, thậm chí nhiều phiên xuống dưới mốc 10.000 tỷ đồng.
Đại dịch COVID-19 làm gián đoạn, nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh phải đóng cửa, dòng tiền nhàn rỗi đổ sang các kênh đầu tư như chứng khoán, bất động sản, tiền kỹ thuật số. Ngay cả những công ty niêm yết trên sàn cũng không thể đứng ngoài sóng tăng giá mạnh nhất kể từ khi thị trường chứng khoán Việt Nam đi vào hoạt động.
Nếu như năm 2019, thị trường đón 192.567 tài khoản giao dịch chứng khoán mở mới. Con số này gấp đôi trong năm 2020. Sang đến năm 2021 – 2022, mỗi tháng thị trường có thêm hàng trăm nghìn tài khoản chứng khoán mới. Kỷ lục liên tiếp tạo ra, đỉnh điểm là 476.711 tài khoản mới vào tháng 5/2022.
Tính đến cuối tháng 8, thị trường chứng khoán Việt Nam có hơn 6,5 triệu tài khoản giao dịch chứng khoán, gấp gần 3 lần thời điểm đầu năm 2020.
Số tài khoản tăng nhanh nhờ công nghệ, nhà đầu tư chỉ mất vài phút để giao dịch chứng khoán. Song, một lý do khác khả năng lớn hơn đó là những con sóng tăng giá cổ phiếu tạo sức hấp dẫn. Nhà đầu tư chứng khoán đua nhau khoe lãi trên các diễn đàn, hội nhóm chứng khoán.
Sóng tăng giá cổ phiếu thép, ngân hàng, chứng khoán, bất động sản giúp nhà đầu tư đạt mức lợi nhuận trong mơ chỉ trong một thời gian ngắn. Sắc xanh trên diện rộng, tiêu chí lựa chọn cổ phiếu không cần quá khắt khe bởi cứ mua là có lãi.
Nhiều nhà đầu tư không quan tâm đến câu chuyện tài chính kinh doanh của doanh nghiệp, họ lựa chọn đầu cơ trên quan điểm “cổ phiếu tốt là cổ phiếu tăng giá”.
Những đợt bùng phát dịch tạo ra cú rung lắc ngắn để thị trường tiếp tục đi lên. Xu hướng lặp đi lặp lại, thị trường giảm rồi lại tăng, mua cao và bán cao hơn, bất kỳ cổ phiếu nào cũng có thể sinh lời. Không trải qua cảm giác thua lỗ, một thị trường chứng khoán màu hồng trong mắt nhiều người.
Mua là thắng, dòng tiền trong nước đổ vào thị trường chứng khoán ngày một lớn. Nội khối cân lực bán kỷ lục từ nhóm ngoại. Lực cầu lớn khiến hệ thống giao dịch sàn HOSE quá tải nhiều tháng. Sau khắc phục sự cố trên, những phiên thanh khoản tỷ USD trở nên quen thuộc. Dòng tiền tạo ra một kịch bản “trong mơ” theo lời của nhiều lãnh đạo cấp cao ngành chứng khoán.
Cũng kể từ khi xuống tiền mua cổ phiếu, những nhà đầu tư, đặc biệt lớp người mới quan tâm đến những buổi họp đại hội, gặp gỡ nhà đầu tư hơn. NĐT tham gia để cập nhật hoạt động doanh nghiệp, không ít người kỳ vọng tìm kiếm tin tốt, tin mật hay chia sẻ từ những “tay to, cá mập”. Chỉ một thông tin dù chưa kiểm chứng chia sẻ trên những hội nhóm, diễn đàn cũng có thể khiến cổ phiếu tăng trần nhiều phiên liên tiếp.
Còn với các công ty niêm yết, số lượng cổ đông tăng vọt lên, đặc biệt nhóm tập đoàn lớn, ngân hàng có đến hàng trăm nghìn cổ đông. Có đại hội có hàng nghìn người tham dự, nhiều đơn vị phải chia ra nhiều phòng họp, hội trường để có đủ sức chứa.
Dễ dàng gia nhập, dễ dàng đầu tư, lợi nhuận cao, nhà đầu tư chứng khoán dần mất đi sự cảnh giác, khái niệm quản trị rủi ro cũng không còn. Với nhiều người, công thức đầu tư đơn giản chỉ là “điều chỉnh để lên”, “xuống là cơ hội gom tiếp”
Tổng Hợp