Trên thực tế, ảnh hưởng của dịch bệnh khiến việc xử lý nợ xấu của các ngân hàng trở nên khó khăn hơn thời gian qua, song nguyên nhân sâu xa dẫn tới công tác xử lý nợ xấu chưa hiệu quả là bởi thị trường mua bán nợ tại Việt Nam còn nhiều vướng mắc.
Để công tác xử lý nợ đảm bảo hiệu quả, tăng thu hút nhà đầu tư tham gia mua bán nợ xấu, theo các chuyên gia trong ngành, bên cạnh sớm tạo lập một thị trường mua bán nợ chuyên nghiệp, Việt Nam cần có những cải cách táo bạo trong giao dịch mua bán nợ xấu, chẳng hạn như bỏ yêu cầu cần có sự đồng ý của bên vay (chủ sở hữu tài sản) khi xử lý tài sản đảm bảo…
Liên quan tới hoạt động mua bán nợ xấu, Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC) cho biết, tính đến 31/10/2021, tổ chức này đã mua nợ theo giá trị thị trường với tổng giá mua đạt 1.922 tỷ đồng, mới hoàn thành 38,44% kế hoạch mua nợ năm 2021. Theo VAMC, kết quả này được thực hiện chủ yếu trong 5 tháng đầu năm, còn từ tháng 6/2021 đến nay là không đáng kể do giãn cách kéo dài.
“Tính đến 30/9/2021, VAMC xử lý được 18.358 tỷ đồng nợ xấu, bằng 61% kế hoạch xử lý, thu hồi nợ cả năm. VAMC đã áp dụng nhiều biện pháp thu hồi nợ, nhưng vì khách hàng vay nợ chịu tác động tiêu cực từ dịch bệnh nên không đảm bảo nguồn thu trả nợ theo dự kiến”, đại diện VAMC nói.
Nợ xấu tuyệt đối của các ngân hàng niêm yết tính đến cuối tháng 9/2021 đã tăng khoảng 26% so với đầu năm, nợ tái cơ cấu của nhiều ngân hàng cũng tăng mạnh. Đây là lý do khiến nhiều ngân hàng phải tăng rất mạnh trích lập dự phòng rủi ro nợ xấu so giai đoạn trước. Bản thân các ngân hàng cũng đã quyết liệt xử lý nợ xấu khi thời gian qua, hàng loạt tài sản, khoản nợ đã được đưa ra chào bán, nhưng để bán được là không dễ dàng, ngay cả khi liên tục giảm giá, bởi thực tế là có những khoản nợ được rao bán hàng chục lần, giá giảm tới phân nửa mà vẫn không có người mua.
Sacombank vừa bán thành công 5 lô đất tại Khu công nghiệp Sóng Thần cho TTC Land, thu về khoảng 2.000 tỷ đồng. Đây là một trong những bất động sản từng được Sacombank nhiều lần mang ra đấu giá, với mức giá khởi điểm hơn 2.300 tỷ đồng, tới nay mới bán xong với mức giá giảm khoảng 13%.
Sau thời gian giãn cách xã hội, Vietcombank (mã VCB) bắt đầu phát mại nhiều tài sản bảo đảm gồm bất động sản, máy móc… để thu hồi nợ. Mục tiêu của Vietcombank là đẩy mạnh xử lý nợ xấu trong quý IV/2021 để đưa tỷ lệ nợ xấu về dưới mức 1%. Mới đây nhất, Vietcombank – Chi nhánh Thanh Xuân (Hà Nội) thông báo phát mại tài sản bảo đảm của Công ty cổ phần Phú Tường GSF với giá khởi điểm hơn 24,5 tỷ đồng. Tài sản đảm bảo là bất động sản diện tích hơn 14.500 m2 tại xã Ngọc Hòa, huyện Chương Mỹ, Hà Nội, gồm 2 nhà xưởng sản xuất.
Tại TP.HCM, Vietcombank rao bán 2 tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất và nhà ở của 2 cá nhân, trong đó một khu đất tọa lạc tại số 7, phường An Phú Đông, quận 12, diện tích gần 384 m2 và khu còn lại nằm tại số 811 Âu Cơ, phường Tân Thành, quận Tân Phú, giá khởi điểm lần lượt là 12 tỷ đồng và 13,5 tỷ đồng. Nợ xấu của Vietcombank có xu hướng tăng mạnh trong quý III/2021 và lũy kế đến cuối tháng 9/2021 ở mức 10.884 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với đầu năm. Nguyên nhân là do nợ nhóm 4 (nợ nghi ngờ) đột ngột tăng mạnh, đạt 3.122 tỷ đồng tính đến ngày 30/ 9/2021, tăng 4 lần trong quý III và tăng tới 14 lần so với đầu năm. Nợ nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn) cũng tăng 122% lên 1.483 tỷ đồng; nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) tăng 45% lên 6.279 tỷ đồng và chiếm 58% trong tổng nợ xấu.
Như vậy, sau thời gian dài duy trì dưới mức 1% (dao động quanh ngưỡng 0,6-0,8%), đến cuối tháng 9/2021, tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay của Vietcombank đã tăng lên 1,16%. Đồng thời, nợ tái cơ cấu tăng hơn gấp hơn gấp đôi, từ 4.100 tỷ đồng cuối quý II/2021 lên 9.000 tỷ đồng vào cuối quý III/2021, điều đó khiến việc giảm tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng này trở nên khó khăn trong thời gian tới.
Tổng giám đốc ABBank (mã ABB) – ông Lê Hải cho hay, trong 10 tháng đầu năm 2021, tổng số nợ xấu Ngân hàng đã xử lý là 1.664 tỷ đồng. Theo đánh giá của ông Hải, trước tình hình dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp, dự báo xu hướng nợ xấu toàn ngành sẽ tiếp tục tăng trong quý IV/2021 và nửa đầu năm 2022. “Điều này đặt ra thách thức lớn cho các ngân hàng trong việc xử lý nợ xấu cũng như hoàn thành mục tiêu kinh doanh để ra. Vì thế, các ngân hàng buộc phải kiểm soát chặt hơn chất lượng khoản vay, hạn chế nợ xấu”, ông Hải nhấn mạnh.
Thông tin từ VPBank (mã VPB) cho biết, bằng cách đẩy mạnh công tác thu hồi nợ thông qua công cụ số hóa, thu nhập từ nợ đã xử lý rủi ro hợp nhất trong 3 quý vừa qua của ngân hàng này đạt 2.700 tỷ đồng, tăng 73,8% so cùng kỳ. Lợi nhuận trước thuế được cải thiện thông qua việc chú trọng công tác thu hồi nợ, tối ưu hóa chi phí hoạt động. Trong 9 tháng đầu 2021, chi phí hoạt động hợp nhất của VPBank đã giảm 8,8% so với cùng kỳ năm trước, chỉ số chi phí trên thu nhập (CIR) hợp nhất tính đến cuối tháng 9/2021 ở mức 23,7%.
Nhật Hạ
(Tổng Hợp)