Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) được kỳ vọng sẽ là kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế, bên cạnh tín dụng ngân hàng và thị trường vốn (cổ phiếu).
Lũy kế 8 tháng đầu năm 2021, thị trường ghi nhận 490 đợt phát hành trái TPDN trong nước với tổng giá trị đạt 308.517 tỷ đồng, tương đương 69,2% so với cả năm 2020. Phát hành riêng lẻ vẫn chiếm chủ yếu, với 476/490 đợt, có tổng giá trị đạt 296.933 tỷ đồng, tương đương 96,2% toàn thị trường, trong khi đó 14 đợt phát hành ra công chúng giá trị 11.584 tỷ đồng (3,754%) và giảm so với cùng kỳ năm 2020 (5,28%).
Gần đây, CTCP Osaka Garden, CTCP Hoa Phú Thịnh, CTCP Hoàng Phú Vương vào ngày 30/7/2021 đã huy động thành công tổng cộng 11.200 tỷ đồng qua kênh trái phiếu, với lãi suất cùng là 12,9%/ năm cho năm đầu, 11% năm tiếp theo và bằng mức tham chiếu cộng biên độ 4% cho 2 năm còn lại. Tài sản đảm bảo là toàn bộ dự án khu đô thị Sài Gòn Bình An tại phường An Phú, TP. Thủ Đức, TP.HCM, cùng cổ phần của doanh nghiệp dự án là CTCP Đầu tư và Phát triển Sài Gòn (SDI). Cả 3 lô trái phiếu đều được 1 tổ chức tín dụng mua trọn, với sự thu xếp của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) và CTCP Chứng khoán Kỹ thương (TCBS). Cùng ngày 30/7, tại SDI, bà Mai Thị Kim Oanh, đại diện của Masterise Group chính thức thay thế ông Bùi Đức Khoa làm Chủ tịch HĐQT, đánh dấu sự xuất hiện của Masterise tại siêu dự án Sài Gòn Bình An.
Một thương vụ M&A khác mang đậm hình bóng của nhóm Masterise được thể hiện qua lô trái phiếu 2.300 tỷ đồng của CTCP Đầu tư Voyage (kỳ hạn 4 năm, lãi suất 10,5%/năm) và 5.760 tỷ đồng của CTCP Đầu tư Golden Hill (kỳ hạn 3 năm, lãi suất 9,7%/năm) cùng được phát hành vào ngày 15/4/2021. Số tiền thu về được chú thích để phát triển dự án 87 Cống Quỳnh, Quận 1, TP.HCM.
Vào tháng 5/2019, Công ty TNHH An Quý Hưng cùng công ty con là Công ty TNHH An Quý Hưng Land đã huy động bất thành 5.300 tỷ đồng trái phiếu. Tuy nhiên tới cuối năm 2019, một pháp nhân cùng nhóm, là CTCP Đầu tư và Xây dựng Trùng Khánh đã phát hành thành công 2.400 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 3 năm. VPBank – VPS là bên thu xếp cho lô trái phiếu. Trái phiếu là kênh huy động vốn ưa thích của của nhóm chủ mới Vinaconex. Trong vòng 10 ngày từ 15/6 – 25/6/2021, tổng công ty này đã huy động tổng cộng 4.700 tỉ đồng từ kênh trái phiếu, cũng có kỳ hạn 3 năm. Bên thu xếp tiếp tục là VPBank-VPS.
Ở một trường hợp khác, từ tháng 6/2020 – tháng 1/2021, Công ty TNHH Saigon Glory, CTCP Đầu tư Smart Dragon, CTCP Phát triển Bất động sản Nhật Quang đã huy động thành công tổng cộng hơn 14.000 tỷ đồng trái phiếu, để đầu tư vào dự án One Central Saigon (trước đây là The Spirit of Saigon). Saigon Glory thời điểm này mang đậm vai trò của Masterise Group, với sự thu xếp vốn của Techcombank.
Điển hình là trường hợp Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Xích Lô Đỏ – pháp nhân đăng ký hoạt động chính ở lĩnh vực cắt tóc, gội đầu. Cụ thể, vào ngày 25/8/2020, công ty này đã phát hành thành công 738 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 10 năm. Chỉ ít tháng sau đó, nhóm doanh nghiệp cùng “họ” là Công ty TNHH Vinh An Điền, Công ty TNHH Minh Khang Điền, Công ty TNHH Điền Phát Land, Công ty TNHH Hướng Dương Holdings đã huy động thành công 3.480 tỷ đồng qua kênh trái phiếu. Đây là nhóm doanh nghiệp có nhiều liên hệ tới Tập đoàn Hoa Lâm. Trong đó, đợt phát hành trái phiếu của Điền Phát Land đã hé lộ về một cổ đông lớn, sở hữu 20,55 triệu cổ phần, tương đương 6,5% vốn VietCapital Bank. Cũng với vai trò là một SPE (pháp nhân được thành lập với mục đích đặc biệt),CTCP Đầu tư Thương mại Hồng Hoàng ngày 29/10/2019 đã phát hành thành công gần 1.403 tỷ đồng trái phiếu cho một nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không tiết lộ danh tính. Lô trái phiếu có kỳ hạn 5 năm, đáng chú ý, có lãi suất lên tới 20%/năm, gấp đôi thị trường thời điểm đó.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) được kỳ vọng sẽ là kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế, bên cạnh tín dụng ngân hàng và thị trường vốn (cổ phiếu). Theo định hướng của Chính phủ, quy mô thị trường TPDN sẽ bằng 55% GDP vào năm 2025. Dù vậy, phải đến khi Nghị định 163 có hiệu lực từ ngày 1/2/2019 với quy định theo hướng nới lỏng về điều điện phát hành để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu, thị trường TPDN mới thực sự được “nở rộ”.
Nhật Hạ
(Tổng Hợp)