Không ít các doanh nghiệp có EPS ở mức cao, song giá cổ phiếu lại rất thấp, thậm chí còn dưới mệnh giá. Các công ty này đều rơi vào tình trạng chết thanh khoản do cơ cấu cổ đông quá cô đặc, hoặc các cổ đông không muốn bán ra.
Việc cổ phiếu tăng giá trên nền tảng tín hiệu công ty hoạt động kinh doanh triển vọng hơn là câu chuyện bình thường trên thị trường. Tuy nhiên, điểm danh sách mã cổ phiếu tăng giá mạnh trong các năm qua thì nhiều mã cổ phiếu hoàn toàn không xuất hiện yếu tố hỗ trợ. Không ít doanh nghiệp trên sàn có EPS cao nhưng thị giá cổ phiếu rất thấp. Việc P/E càng cao có thể hiểu là doanh nghiệp đang trong quá trình tăng trưởng. Do đó, thường một công ty có EPS cao thì giá cổ phiếu cũng sẽ cao tương ứng.
Phải kể đến mã BCB của CTCP 397. Trong năm 2020, doanh thu thuần công ty đạt 70,3 tỷ đồng, tăng 0,8% so với năm 2019. Nhờ việc quản lý tốt các chi phí, lãi sau thuế BCB là 21,1 tỷ đồng, tăng gần 85,1%. Do đó, EPS công ty năm 2020 đạt 3.381 đồng. Tuy nhiên giá cổ phiếu hiện chỉ là 3.600 đồng, tương đương P/E ở mức 0,85. Kể từ khi chào sàn UPCOM từ tháng 10/2018, BCB hầu như không có giao dịch. Điều này có thể hiểu khi cơ cấu cổ đông doanh nghiệp (tính đến hết năm 2020) rất cô đặc, gồm: Tổng Công ty Đông Bắc (51%), Công ty TNHH Xây dựng Quang Thành (20%), CTCP Xây dựng thương mại và Du lịch Thố Huân (11,46%). Giống MEF, BCB cũng trả cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ rất cao. Ngày 14/5 tới đây, doanh nghiệp sẽ thanh toán trả cổ tức năm 2020 bằng tiền tỷ lệ 29,588%. Trước đó, BCB trả cổ tức năm 2019 bằng tiền tỷ lệ 16,035%.
Cổ phiếu ITA của CTCP Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo (ITACO) cũng “hot” không kém khi bỗng chốc đang từ một cổ phiếu “trà đá, mớ rau” trong nhiều năm đã bật tăng từ cuối năm 2020 lên 8.560 đồng/cp hồi giữa tháng 1/2021. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của kết quả kinh doanh không mấy khả quan trong năm 2020, ngay sau đó, ITA lại cắm đầu lao dốc về mốc dưới 7.000 đồng/cp vào đầu tháng 2 và duy trì vùng giá này cho đến cuối tháng 3/2021. Bước sang đầu tháng 4, ITA lại tiếp tục “phi” lên mức đỉnh mới 9.100 đồng/cp (phiên 15/4) nhưng cũng nhanh chóng “đổ đèo” liên tiếp và hiện đang giao dịch tại vùng giá 7.300 đồng/cp.
Như cổ phiếu RIC của Công ty cổ phần Quốc tế Hoàng gia, từ phiên ngày 8.1.2021 về trước nhiều năm RIC vẫn thuộc nhóm cổ phiếu có giá bán bằng cốc “trà đá”. Tuy nhiên, rất bất ngờ khi từ ngày 11.1.2021 cho đến ngày 4.3.2021, giá cổ phiếu này tăng giá kịch trần liên tục 33 phiên, từ mức giá 4.700 đồng/cổ phiếu lên đến mức giá 46.150 đồng/cổ phiếu, tức tăng hơn 9,8 lần trong thời gian 52 ngày. Điều hết sức phi lý khi kết quả kinh doanh của công ty này đang đi ngược lại với chiều tăng giá cổ phiếu. Doanh nghiệp ghi nhận doanh thu hơn 125 tỉ đồng, giảm 46,8% so với thực hiện trong năm 2019, lỗ tới 81,5 tỉ đồng. Đây là năm thứ hai liên tiếp doanh nghiệp này báo lỗ. Năm 2019, Công ty cổ phần Quốc tế Hoàng Gia báo lỗ 72,8 tỉ đồng. Lỗ luỹ kế của doanh nghiệp tính tới 31.12.2020 là 309,8 tỉ đồng.
NSS tại phiên 14/5 là mã duy nhất có thị giá vượt mệnh giá khi giao dịch ở mức 12.300 đồng/cp. Dù vậy, do EPS công ty năm 2020 là 13.331 đồng, nên P/E của NSS chỉ là 0,9 lần. Đáng chú ý, hồi năm 2015, NSS có EPS lên tới gần 104.000 đồng, là mức cao bậc nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán. Trong năm 2020, doanh thu công ty đạt 347,26 tỷ đồng, tăng 78,5% so với năm 2019. Biên lợi nhuận gộp của NSS khá ấn tượng khi đạt tới 46,2% trong khi cùng kỳ năm trước chỉ đạt 14,2%. Tính ra, lãi sau thuế NSS lên đến 136,83 tỷ đồng, gấp gần 6 lần năm 2019 và gấp 4 lần kế hoạch năm. Cơ cấu cổ đông NSS cũng rất cô đặc với 2 cổ đông lớn là Tổng công ty Công nghiệp thực phẩm Đồng Nai (84,32%) và bà Lê Thị Khánh Xương (7,89%), dễ hiểu khi NSS cũng rơi vào tình trạng chết thanh khoản.
Nói về những cổ phiếu “tàu lượn” không thể không nhắc đến LDG của CTCP Đầu tư LDG, chỉ trong hơn 4 tháng đầu năm, cổ phiếu này đã có mấy nhịp tăng giảm từ 6.000 đồng/cp lên 9.000 đồng/cp khiến các nhà đầu tư “chóng mặt”. Hiện, cổ phiếu này đang được mua bán xung quanh mức 7.380 đồng/cp.
Theo tính toán, EPS 4 quý gần nhất của công ty là 7.000 đồng, nhưng giá cổ phiếu mã này chốt phiên 14/5 chỉ là 1.600 đồng/cp. Meinfa là doanh nghiệp duy nhất trên 3 sàn kinh doanh các loại kềm, sản xuất cơ khí, máy móc, thiết bị y tế thông dụng, các sản phẩm kim loại, dụng cụ cầm tay. Meinfa nổi tiếng với việc thường xuyên chi trả cổ tức hàng năm với tỷ lệ cao. Đơn cử, ngày 14/5 vừa qua, Meinfa đã chốt danh sách cổ đông chi trả cổ tức năm 2020 bằng tiền, tỷ lệ 35%, tương ứng cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu được nhận về 3.500 đồng – gấp đôi thị giá. Thời gian thanh toán 25/5/2021. Hiện tại, mã cổ phiếu công ty này được áp dụng cơ chế đặc biệt, không điều chỉnh giá mỗi kỳ thanh toán cổ tức vì tỷ lệ trả cổ tức cao hơn cả thị giá. Không dễ để nhà đầu tư có thể sở hữu cổ phiếu MEF, bởi lẽ kể từ khi đăng ký giao dịch trên sàn UPCOM (từ năm 2011), MEF hầu như đều trong tình trạng “chết thanh khoản”.
Từ năm 2020 đến nay, cả nền kinh tế và doanh nghiệp đều phải vật lộn với những tác động tiêu cực của dịch bệnh, trong đó, không ít doanh nghiệp bị sụt giảm doanh thu, lợi nhuận, thậm chí thua lỗ. Thế nhưng, giá cổ phiếu vẫn tăng “phi mã”.
Kiên Cương