Thông tư 06/2023/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 39/2016/TT-NHNN về cho vay có hiệu lực từ ngày 1/9/2023 có thể dựng thêm những “rào chắn” khiến việc tiếp cận tín dụng ngân hàng trở nên khó khăn hơn.
Lâu nay, Thông tư 39/2016 được xem là “kim chỉ nam” hướng dẫn hoạt động cho vay của ngân hàng. Bất kỳ sự thay đổi, bổ sung nào của thông tư này đều tác động rất lớn đến các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp, người dân. Chính vì thế, Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh, Thông tư 06/2023 sẽ góp phần đảm bảo an toàn, hiệu quả, hạn chế rủi ro phát sinh trong hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng, kiểm soát việc khách hàng sử dụng vốn vay đúng mục đích, nâng cao chất lượng tín dụng, mà vẫn đảm bảo phù hợp với nhu cầu thực tế.
Tuy nhiên, vấn đề lo ngại nhất, như chia sẻ của ông Nguyễn Quốc Hiệp, đó là việc Thông tư 06/2023 bổ sung thêm một loạt quy định về nhu cầu vốn tổ chức tín dụng không được cho vay, trong đó có quy định “dự án phải đủ điều kiện đưa vào kinh doanh mới được vay vốn”.
Ông Hiệp cho biết, trong quá trình xét duyệt cho vay, ngân hàng đã kiểm tra rất kỹ các phương án kinh doanh, cùng với đó là yêu cầu chủ đầu tư thế chấp bằng chính dự án vay vốn, tài sản bổ sung…, nay yêu cầu thêm dự án phải đủ điều kiện mở bán mới được vay vốn thì gần như “bít” cửa cho vay, bởi chủ đầu tư phải thi công hạ tầng trước, khi đủ điều kiện hạ tầng kỹ thuật thì dự án mới được mở bán.
“Khi dự án đã đủ điều kiện mở bán thì còn vay tín dụng để làm gì, ai cần vay nữa? Nếu tín dụng bị siết như thế này thì thị trường bất động sản không thể phát triển. Do đó, các chính sách cho vay đầu tư, kinh doanh bất động sản cần được xem xét lại theo hướng cởi mở hơn để hỗ trợ thị trường”, ông Hiệp nói.
Một quy định mới khác cũng khiến các nhà phát triển dự án lúng túng, đó là tổ chức tín dụng không được cho vay để thanh toán tiền góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng phần vốn góp của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh; góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng cổ phần của công ty cổ phần chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán tập trung hoặc chưa đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch UPCoM.
Sau nỗ lực gỡ vướng cho doanh nghiệp, dự án của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương, tín hiệu tích cực bắt đầu xuất hiện nhiều hơn, song nhìn chung, thị trường bất động sản vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do sức mua còn yếu. Tình trạng chủ đầu tư thiếu dòng tiền, mất thanh khoản… không hiếm gặp trên thị trường. Trong bối cảnh đó, nguồn vốn tín dụng chính là “chiếc phao cứu sinh”, song trên thực tế, việc tiếp cận nguồn vốn này vẫn chưa thực sự dễ dàng, cho dù mặt bằng lãi suất đã giảm và cơ chế vay cũng đã “mở” hơn.
Cần lưu ý rằng, trước đó, năm 2019, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 22/2019/TT-NHNN quy định các giới hạn, tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung – dài hạn và tới năm 2020 ban hành Thông tư 08/2020/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 22/2019/TT-NHNN với lộ trình đến ngày 1/10/2023 sẽ tiếp tục đưa tỷ lệ này giảm về mức 30%, tức là trong 100 đồng vốn huy động ngắn hạn, các ngân hàng thương mại chỉ được sử dụng 30 đồng để cho vay kỳ hạn trung và dài. Như vậy, nguồn lực dành cho những lĩnh vực cần nguồn vốn dài hạn như bất động sản trong thời gian tới sẽ thu hẹp lại, đó là chưa kể việc không nằm trong nhóm ngành, lĩnh vực ưu tiên cho vay hiện nay.
Lãnh đạo một số doanh nghiệp cho biết, các “rào chắn kỹ thuật” của ngân hàng ngày càng cao hơn khi thường xuyên yêu cầu doanh nghiệp phải có báo cáo tài chính và kế hoạch kinh doanh từ 6-12 tháng trong hồ sơ vay vốn (trước kia là 3-6 tháng). Ngoài ra, quy trình đánh giá tài sản đảm bảo cũng đòi hỏi nhiều thủ tục, giấy tờ hơn so với trước.
Vào thời điểm này, nhiều doanh nghiệp không kỳ vọng có thêm cơ chế đặc thù cho bất động sản, mà chỉ mong các điều kiện không bị siết chặt hơn để có thể tháo gỡ những khó khăn trước mắt cho doanh nghiệp, thị trường.
Tổng Hợp
(ĐTCK)