Triển vọng triển khai cổ phần hóa ngân hàng này vừa có thông tin về chuyển biến mới. Tuy nhiên, 2,6 triệu m2 đất sắp được tháo gỡ xong, Agribank tiến gần đến cổ phần hóa…
Liên quan đến tiến trình cổ phần hóa Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ( Agribank ), trong báo cáo gửi Quốc hội phục vụ quá trình thẩm tra tình hình, kinh tế xã hội mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết đã chỉ đạo Agribank phối hợp với Bộ Tài chính, UBND các tỉnh để khẩn trương lập, thẩm định, phê duyệt phương án sắp xếp cơ sở nhà, đất theo quy định tại Nghị định 167/2017/NĐ-CP ngày 31/12/2017.
Theo đó, đến 31/8/2021, Bộ Tài chính đã phê duyệt phương án sắp xếp đối với 2094/2174 cơ sở nhà, đất. Đối với 80 cơ sở nhà đất chưa được Bộ Tài chính phê duyệt, trên cơ sở quy định tại nghị định 67/2021/NĐ-CP về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 167/2017/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 01/9/2021), NHNN đã chỉ đạo, hướng dẫn Agribank rà soát lại các cơ sở này để xây dựng, đề xuất phương án sắp xếp nhà đất theo quy định này nhằm đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa.
Nghị định trên vừa có hiệu lực từ đầu tháng 9 nên dự kiến các bên sẽ cần thêm một khoảng thời gian nữa để tiếp tục xử lý những vướng mắc tồn đọng. Nhưng về cơ bản, với phần lớn các cơ sở nhà đất đã được Bộ Tài chính phê duyệt phương án sắp xếp, kế hoạch chuẩn bị cho cổ phần hóa ngân hàng này đã có bước tiến đáng kể. Agribank là một trong số các doanh nghiệp Nhà nước nằm trong danh sách cổ phần hóa mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt trong lộ trình đến năm 2020. Tuy nhiên, kế hoạch cổ phần hoá và bán vốn cho nhà đầu tư chiến lược của ngân hàng đã lỡ hẹn, mà nguyên nhân chủ yếu được cho là do gặp khó khăn trong việc định giá giá trị doanh nghiệp, nhất là về đất đai.
Agribank sở hữu quỹ đất rất lớn, với tổng diện tích lên tới 2,6 triệu m2, rải khắp từ các huyện xã, thành phố cho đến ngoài hải đảo. Quy mô này gắn với việc rà soát và sắp xếp lại gặp những vướng mắc mà Bộ Tài chính từng nhiều lần đề cập thời gian qua. Hiện Agribank đang là nhà băng dẫn đầu hệ thống với tổng tài sản đến cuối tháng 6/2021 đạt hơn 1,6 triệu tỷ đồng với tổng dư nợ cho vay nền kinh tế đạt trên 1,2 triệu tỷ đồng. Dù vậy, quy mô vốn điều lệ của ngân hàng lại ở mức khiêm tốn, chỉ hơn 30 nghìn tỷ đồng, thấp hơn cả một số ngân hàng thương mại tư nhân như VPBank hay Techcombank. Điều này khiến ngân hàng khó đảm bảo chỉ số an toàn vốn, đồng thời làm hạn chế khả năng cung cấp tín dụng cho nền kinh tế.
Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV đã nhất trí bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019 tương ứng với số lợi nhuận sau thuế thực nộp NSNN năm 2020 của ngân hàng, tối đa không quá 3.500 tỷ đồng. Tuy nhiên, nguồn bổ sung này chỉ mang tính chắp vá ngắn hạn, trong khi hướng phát triển bền vững và lâu dài cần mở theo kế hoạch cổ phần hóa để tạo điều kiện chủ động hơn trong huy động vốn.
Doanh nghiệp lớn nên phải làm thận trọng
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Agribank, một doanh nghiệp lớn của Nhà nước, đặt mục tiêu cổ phần hoá thành công trong năm 2021 sau khi đã “lỡ hẹn” nhiều lần. Nguyên nhân vướng về vốn điều lệ của Agribank đã được giải quyết khi Quốc hội đồng ý cấp bổ sung vốn cho nhà băng này từ nguồn ngân sách là 3.500 tỷ đồng để tăng vốn điều lệ.
Vấn đề của Agribank chỉ còn nằm ở đất đai. Agribank là ngân hàng sở hữu diện tích đất lớn nhất trong khối ngân hàng nhà nước đến thời điểm này với khoảng 2,6 triệu m2 và có nguồn gốc hình thành đa dạng. Đây chính là nguyên nhân khiến cho việc xác định giá trị doanh nghiệp của Agribank để thực hiện cổ phần hóa cũng sẽ phức tạp và mất nhiều thời gian. Trước đây, khi bàn về câu chuyện cổ phần hoá của nhà băng có quy mô lớn nhất Việt Nam này, nhiều chuyên gia đã nhấn mạnh khó khăn lớn nhất là việc xác định giá trị tài sản khi tiến hành cổ phần hóa.
Với hơn 2.300 chi nhánh và phòng giao dịch, Agribank hiện có 294 cơ sở nhà đất, với tổng diện tích khoảng 2,6 triệu m2. Đây là nguồn tài sản lớn của ngân hàng và nếu tính gộp vào giá trị của Agibank thì giá trị của Ngân hàng khi thực hiện cổ phần hóa là quá lớn, điều này sẽ làm cho việc bán cổ phiếu gặp nhiều khó khăn, quá trình cổ phần hóa khó thực hiện đúng tiến độ. Các chuyên gia đã đưa ra phương án phải tách phần giá trị quyền sử dụng đất của 294 cơ sở ngân hàng có quyền sử dụng đất ra khỏi giá trị cổ phần hóa bằng cách Nhà nước thu hồi quyền sử dụng đất và cho Agribank thuê lại quyền sử dụng đất.
Tiền thuê đất do Ngân hàng trả cho Nhà nước và thực hiện theo nguyên tắc thị trường để đảm bảo không làm tăng giá trị tài sản của ngân hàng khi cổ phần hóa, dẫn đến làm tăng giá trị cổ phần, gây khó cho quá trình cổ phần hóa. Agribank hiện đang là ngân hàng 100% vốn Nhà nước, được Nhà nước giao cho sử dụng đất không thu tiền, đó là một lợi thế về chi phí cho nhà băng này. Nếu cổ phần hoá mà phải trả lại đất đã được giao cho Nhà nước, và phải trả tiền thuê đất như các doanh nghiệp khác.
Tĩnh Kiên
(Tổng Hợp)