Ngân hàng thương mại sẽ phải công khai mức giảm lãi suất thời gian tới, nhưng cho dù công khai, chắc chắn không phải khách hàng nào cũng được hỗ trợ giảm lãi suất. Song mức hỗ trợ bao nhiêu tùy thuộc quy mô, sức khỏe mỗi ngân hàng và điều kiện từng khách hàng. Khách hàng nào khó khăn nhiều thì giảm lãi suất nhiều, khách hàng nào khó khăn ít thì giảm lãi suất ít.
Miếng bánh hỗ trợ lãi suất của các ngân hàng có hạn, song doanh nghiệp nào cũng muốn hưởng phần lớn là rất khó. Giải pháp duy nhất để lãi suất giảm sâu, giảm rộng là cắt giảm thêm lãi suất điều hành, tạo điều kiện cho ngân hàng thương mại giảm lãi suất huy động. Song với tình hình trong nước hiện nay, khả năng giảm lãi suất huy động hầu như không còn.
Nhiều đề xuất giảm lãi suất của doanh nghiệp rất phi lý. Nhiều doanh nghiệp làm ăn có lãi vẫn đề nghị ngân hàng giảm lãi suất với mức tương đương mức giảm của doanh nghiệp khó khăn. Đặc biệt, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP. Hà Nội còn kiến nghị hệ thống ngân hàng giảm lãi suất tới 5%, cao hơn cả chênh lệch lãi suất huy động/cho vay (NIM) của các ngân hàng.
Theo các chuyên gia, với mức NIM bình quân xoay quanh 4% như hiện nay, các ngân hàng cùng lắm chỉ giảm thêm 1-2% lãi suất, áp dụng với một nhóm đối tượng nhất định, chứ không thể giảm đại trà. Bởi nếu giảm, dù chỉ 1%, với tất cả dư nợ hiện hữu, ngân hàng có thể rơi vào thua lỗ.
Chẳng hạn, Ngân hàng BIDV đang có tổng dư nợ tín dụng trên 1,2 triệu tỷ đồng, giảm 1% lãi suất cho vay với dư nợ hiện hữu, lợi nhuận BIDV sẽ bốc hơi hàng ngàn tỷ đồng. Tại LienVietPostBank, dư nợ tín dụng nửa đầu năm nay xấp xỉ 191.000 tỷ đồng, nếu giảm lãi vay 1% với tất cả dư nợ, thì ngân hàng sẽ bị bốc hơi ngay 600 tỷ đồng. Tại Sacombank, tổng dư nợ tín dụng khoảng 355.000 tỷ đồng. Ông phan Đình Tuệ, Phó tổng giám đốc ngân hàng này cho hay, nếu lãi suất giảm 1% với tất cả khoản vay trong vòng 5-6 tháng, thì lợi nhuận của Ngân hàng sẽ giảm trên ngàn tỷ đồng, tương đương 40% lợi nhuận theo kế hoạch bị thổi bay.
Thực tế một năm rưỡi qua, các ngân hàng thương mại công bố lợi nhuận rất lớn, song thực chất đây là lợi nhuận bao gồm cả lãi dự thu, chứ không phải tiền thật 100%. Nói cách khác, doanh thu tăng, nhưng phần lớn nhờ thu từ nợ xấu chưa hạch toán nội bảng. Cho đến nay, mới có 4 ngân hàng thương mại nhà nước (BIDV, Agribank, Vietcombank, VietinBank) công bố cụ thể mức hỗ trợ doanh nghiệp, còn lại (hầu hết là các ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân) chưa công bố quy mô giảm ở mức nào và đã thực hiện ra sao.
Được biết, trong năm nay, BIDV, Vietcombank, VietinBank sẽ giảm khoảng 6.000 tỷ đồng thu nhập để hỗ trợ doanh nghiệp. Con số này của Agribank là khoảng 7.500 tỷ đồng.Trong công văn vừa gửi tới các tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước khẳng định: “Trên cơ sở kết quả giám sát việc thực hiện giảm lãi suất, phí này, Ngân hàng Nhà nước sẽ xem xét và có chính sách khuyến khích, hoặc hạn chế một số nội dung trong hoạt động tín dụng của ngân hàng trong năm 2022”.
Như vậy, không loại trừ khả năng, trong năm tới, một trong những tiêu chí xét duyệt room tín dụng được Ngân hàng Nhà nước thực hiện, bên cạnh các tiêu chí như hiện hành, còn có cả tiêu chí trách nhiệm xã hội của ngân hàng.
Tĩnh Kiên