Theo Bộ Tư pháp, các chính sách ưu đãi đối với dự án nhà ở thương mại giá thấp chưa được quy định trong Luật Đất đai như việc miễn, giảm tiền sử dụng đất,…
Bộ đã xây dựng dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về giải pháp khuyến khích phát triển các dự án nhà ở thương mại giá thấp (căn hộ chung cư có quy mô dưới 70 m2, giá bán không vượt quá 20 triệu đồng/m2).
Trong đó tập trung vào một số ưu đãi: Về đất đai (được giảm tiền sử dụng đất, được chậm nộp tiền sử dụng đất); về thuế (giảm thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp); về quy hoạch, bố trí quỹ đất; thủ tục đầu tư xây dựng; cơ chế huy động vốn,…Bộ Xây dựng cho biết, dự thảo này đã gửi lấy ý kiến của Bộ Tư pháp. Tuy nhiên, theo ý kiến của Bộ Tư pháp, các chính sách ưu đãi đối với dự án nhà ở thương mại giá thấp chưa được quy định trong Luật Đất đai (miễn, giảm tiền sử dụng đất), Luật Nhà ở (lựa chọn chủ đầu tư), Luật Thuế (miễn, giảm thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp),…
Bộ Xây dựng cho biết, trong những năm qua đã có nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ đã được ban hành nhằm khuyến khích phát triển nhà ở xã hội cho các đối tượng chính sách, khó khăn về nhà ở. Tuy nhiên, tại khu vực đô thị hiện vẫn còn có rất nhiều hộ gia đình, cá nhân thuộc diện có thu nhập thấp hoặc trung bình, nhất là các đối tượng là cán bộ, công chức, viên chức; lực lượng vũ trang; người lao động đang làm việc tại các tổ chức, doanh nghiệp đang còn gặp nhiều khó khăn về nhà ở. Bàn về giải pháp, Bộ Xây dựng cho biết đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 49 ngày 1/4/2021 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100 ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua. Trong đó có quy định về việc bố trí quỹ đất đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong các dự án nhà ở thương mại, dự án khu đô thị để phát triển nhà ở xã hội; về điều kiện, tiêu chí lựa chọn chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội; về quy trình, thủ tục xét duyệt, mua bán nhà ở xã hội,…
Báo cáo mới đây của Bộ Xây dựng cũng chỉ rõ, giá căn hộ chung cư tại các địa phương có xu hướng tăng đều theo tháng, đặc biệt là tại Hà Nội và TP HCM do khan hiếm nguồn cung, dự án mới được mở bán. Trong quý I/2021, giá căn hộ chung cư bình quân tăng khoảng 5 – 10% so với quý IV/2020. Nhu cầu nhà ở của người dân thuộc phân khúc trung, cao cấp (giá từ 25 triệu đồng/m2 trở lên) chỉ chiếm khoảng từ 20% – 30% thị trường tùy từng địa phương, đô thị cụ thể và tập trung chủ yếu ở các đô thị lớn. Còn nhu cầu phân khúc nhà ở bình dân, giá thấp (dưới 25 triệu đồng/m2) chiếm đến 70% – 80% thị trường nhưng nguồn cung hiện nay lại đang thiếu.
Thiếu nguồn cung trầm trọng
Theo ông Trần Hoàng Quân, Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM, trong 6 tháng đầu năm 2021, TP đã xác nhận đủ điều kiện để huy động vốn sản phẩm hình thành trong tương lai của 14 dự án với gần 12.000 căn; trong đó phân khúc cao cấp chiếm hơn 7.000 căn (58,92%), còn lại là phân khúc trung cấp. Tổng giá trị cần huy động vốn gần 900.000 tỷ đồng. Như vậy so với cùng kỳ năm 2020, mặc dù giữ nguyên số dự án đủ điều kiện huy động vốn (14 dự án) nhưng trong 6 tháng đầu năm 2021 đã ghi nhận tăng 161,5% về số lượng nhà ở; trong đó phân khúc cao cấp tăng 122,57%, trung cấp tăng 294,85% nhưng lại không có dự án căn hộ bình dân.
Năm 2020, căn hộ bình dân đã tụt dốc mạnh chỉ chiếm 1% tổng số sản phẩm nhà ở (16.895 căn được xác định đủ điều kiện huy động vốn). Riêng quý 1/2021, tỷ lệ nhà ở cao cấp, hạng sang, siêu sang chiếm đến 59% (trong đó tỷ lệ nhà ở hạng sang, siêu sang chiếm khoảng 39%; tỷ lệ nhà ở cao cấp chiếm khoảng 20%), tỷ lệ nhà ở trung cấp chiếm khoảng 41% và không còn căn hộ giá bình dân trên thị trường TP HCM. Giá đất nền tại TP HCM tăng liên tục. Riêng giá nhà đất ở khu vực TP Thủ Đức liên tục tăng nhiều đợt từ trước thời điểm thành lập thành phố đến nay. Cụ thể trên tuyến đường Nguyễn Xiển, Nguyễn Phước Thiện, Hoàng Hữu Nam, Nguyễn Văn Tăng…, vị trí đất mặt đường đã lên tới hơn 100 triệu đồng/m2 thậm chí gần 200 triệu/m2 còn tại phường Trường Thọ, giá đất trước đây chỉ khoảng 40 – 50 triệu đồng/m2 nay đã tăng lên tới 70 – 90 triệu đồng/m2, thậm chí 100 triệu đồng/m2.
Trong khi đó, việc đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trong thời gian qua chưa được quan tâm đúng mức do thiếu quỹ đất, nguồn vốn hỗ trợ dẫn đến nguồn cung nhà ở xã hội thiếu nhiều so với nhu cầu của người dân. Để tháo gỡ các tồn tại, định hướng phát triển thị trường nhà ở bền vững, vừa qua UBND TP HCM đã phê duyệt Đề án “Xây dựng chương trình nhà ở TP HCM giai đoạn 2021 – 2030”. Đề án này cũng nhìn nhận, quá trình phát triển nhà ở tại thành phố chưa bền vững, chưa đáp ứng được nhu cầu rất lớn về nhà ở giá thấp, nhà ở xã hội, nhà ở phù hợp với khả năng chi trả của người dân. Hiện nay các dự án nhà ở xã hội đang triển khai chỉ có khả năng cung ứng khoảng 2,4 triệu m2 sản với khoảng 27.574 căn nhà ở xã hội.
Trong khi thừa thãi căn hộ hạng sang, chủ yếu các nhà đầu tư thứ cấp mua đi bán lại kiếm lời thì phân khúc căn hộ bình dân, nhà ở xã hội có nhu cầu mua để ở thực lại đang vô cùng khan hiếm tại TP HCM. Bức tranh này tiếp tục lặp lại, thậm chí ngày càng “lệch pha” nhiều hơn trong 6 tháng đầu năm 2021.
Cương Nguyễn