Ông Yasuhiro Saitoh, đương kim Chủ tịch Hội đồng quản trị, chia sẻ rằng, ông không còn làm việc tại SMBC và không nắm rõ chiến lược của SMBC là gì. Ông được cho là đại diện cho một nhóm nhà đầu tư trong nước với tư cách cá nhân. Những động thái về sang nhượng cổ phần từ năm 2020 cho thấy nhiều khả năng SMBC sẽ “rời bỏ” Eximbank.
Trong đại hội cổ đông thường niên 2020 diễn ra ngày 26/4/2021, ngay trước đại hội cổ đông thường niên 2021, lần đầu tiên số cổ đông Eximbank có mặt đại diện cho 94,6% cổ phần – một tỷ lệ kỷ lục. Nhưng đại hội bất thành vì các cổ đông đại diện cho 54,6% cổ phần trong tổng số 94,6% cổ phần đã không đồng ý thông qua quy chế đại hội. 54,6%/94,6% tương đương với hơn 51%/100% cổ phần Eximbank.
Trong đại hội cổ đông thường niên 2021 bất thành ngày 27/4/2021, SMBC không cử người tham dự. Cuối năm 2019, thời điểm bắt đầu thương lượng với FE Credit, SMBC đã rút đại diện khỏi Hội đồng quản trị Eximbank. Trước đó, ngày 17/5/2019, SMBC gửi văn bản cho Hội đồng quản trị EIB nêu rõ “từ ngày 18/5/2019, ông Yasuhiro Saitoh không còn là một viên chức, nhân viên, người được uỷ nhiệm hay đại diện của SMBC”. Từ tháng 5/2019 đến tháng 12/2019, trong Hội đồng quản trị EIB còn ông Yutaka Moriwaki. Song từ ngày 9/12/2019, ông này cũng không còn là đại diện theo uỷ quyền của SMBC tại Eximbank.
Nhóm nhà đầu tư có liên quan đến một doanh nhân phía Bắc, nhóm nhà đầu tư tập hợp xung quanh bà Ngô Thu Thuý, Quỹ đầu tư VOF do VinaCapital quản lý và một số cổ đông nước ngoài khác đang sở hữu tổng cộng khoảng 40% cổ phần EIB. Hiện Vietcombank đang nắm giữ 4,82% cổ phần Eximbank. Đại diện Vietcombank cho biết sẽ chuyển nhượng số cổ phần này, nhưng thời điểm nào thì chưa xác định và khi bán phải đảm bảo mang lại hiệu quả cao nhất cho Vietcombank.
Do các nhóm nhà đầu tư hiện đang sở hữu một tỷ lệ cổ phần tương đương nhau (với cơ cấu cổ đông cô đặc, tỷ lệ cổ phiếu EIB trôi nổi bên ngoài không nhiều. Giá trị khớp lệnh trung bình 10 phiên gần nhất của EIB chưa đầy 1,18 triệu đơn vị/phiên so với hàng triệu, hàng chục triệu đơn vị khớp lệnh/phiên của các ngân hàng trên HOSE), nhóm nào mua được cổ phần SMBC đang nắm giữ, nhóm đó sẽ có tỷ lệ cổ phần chi phối ở Eximbank và kiểm soát ngân hàng. Hơn nữa, việc giao dịch cổ phần của SMBC sẽ mở room ngoại tại Eximbank nếu người mua không phải là nhà đầu tư nước ngoài. Đây là một yếu tố tạo sức hấp dẫn cho cổ phiếu EIB.
Trong một nỗ lực tái cơ cấu Eximbank, trước đây NHNN đã thông qua số cổ phần EIB mà Vietcombank sở hữu và chỉ đạo Vietcombank đưa người tham gia vào Hội đồng quản trị EIB. Song ngay cả khi Vietcombank đã đưa người vào Hội đồng quản trị Eximbank, Hội đồng quản trị ngân hàng cũng không tìm được tiếng nói chung trên nhiều phương diện. Nguyên nhân là do hầu hết thành viên Hội đồng quản trị Eximbank đều không thực sự sở hữu tỷ lệ cổ phần đủ lớn để quyết liệt tái cơ cấu ngân hàng. Họ chủ yếu đại diện cho nhóm nhà đầu tư nọ, nhóm nhà đầu tư kia và không phải tất cả họ đều có kinh nghiệm trong quản trị ngân hàng.
Theo quy định trong lĩnh vực ngân hàng Việt Nam, một đối tác tài chính nước ngoài không thể cùng lúc là cổ đông chiến lược sở hữu 15% cổ phần/mỗi ngân hàng của hai tổ chức tín dụng. Như vậy, để hoàn tất thương vụ với FE Credit, đồng thời có cơ hội trở thành cổ đông chiến lược của VPBank, SMFG mà cụ thể là ngân hàng con SMBC phải thoái vốn khỏi Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu (Eximbank – mã chứng khoán EIB), nơi họ đã đầu tư 225 triệu USD từ năm 2008.
Ngày 28/4/2021, FE Credit và Công ty Tài chính tiêu dùng SMBC (SMBC Sumitomo Mitsui Banking Corporation là ngân hàng trực thuộc SMFG) mới chính thức ký kết thoả thuận hợp tác đầu tư. Công ty Chứng khoán Bản Việt – đơn vị tư vấn thương vụ trên – cho biết trong bản tin gửi cho khách hàng ngày 13/5/2021 rằng thương vụ vẫn đang chờ phê duyệt theo quy định.
Nhật Hạ