Kể từ thời điểm ra đời ở Kuala Lumpur (Malaysia) hồi năm 2012, Grab đã mở rộng hoạt động tới 8 quốc gia khu vực Đông Nam Á. Nhà đồng sáng lập kiêm CEO Anthony Tan tham vọng biến Grab thành một siêu ứng dụng đánh chiếm mọi lĩnh vực từ giao đồ ăn, thanh toán online, dịch vụ tài chính, thậm chí cả dịch vụ y tế….
Những năm vừa qua, Grab đã thành công trong việc gọi vốn từ các nhà đầu tư tên tuổi như Tập đoàn Nhật Bản SoftBank, Didi Chungxing, Toyota, Huyndai và Microsoft. Hồi năm 2018, Grab mua lại hoạt động của Uber trong khu vực bằng cách trao cho Uber 27,5% cổ phần. Pitchbook định giá công ty ở mức 14 tỷ USD.
Ngay cả gã khổng lồ Trung Quốc Alibaba cũng đang đàm phán để đầu tư 3 tỷ USD vào Grab. Nếu thành công, đây sẽ là một trong những thương vụ lớn nhất của đại gia thương mại điện tử Trung Quốc kể từ năm 2016.
Theo Nikkei Asian Review, Chủ tịch Grab Ming Maa mới đây tiết lộ kế hoạch phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO) sẽ không thay đổi bất chấp dịch Covid-19. Nếu không thực hiện trước 3/2023, Grab phải trả tỷ USD cho Uber Technologies, theo thỏa thuận mua lại của Grab đối với hoạt động kinh doanh của Uber tại Đông Nam Á.
Với các dịch vụ, mảng giao đồ ăn và giao hàng không hề bị ảnh hưởng của đại dịch, thậm chí là còn phát triển mạnh. Theo Chủ tịch Ming Maa, doanh thu của Grab hiện bằng khoảng 95% so với thời kỳ khi đại dịch Covid-19 bùng nổ. “Chiến lược siêu ứng dụng của chúng tôi sẽ không thay đổi”, ông nhấn mạnh.
Ông Anthony Tan là “con nhà nòi” trong lĩnh vực ôtô. Cha của ông là người đứng đầu một trong những nhà phân phối ôtô lớn nhất khu vực – Tan Chong Motor Holdings. Ông khởi nghiệp khi theo học tại Trường Kinh doanh Harvard. Ông và bạn là Tan Hoo Ling – đưa ứng dụng vào hoạt động tại Malaysia với tên gọi MyTeksi năm 2012.
 |
| Ông Anthony Tan – nhà đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Grab. Ảnh: Reuters. |
Ông Tan là người chịu trách nhiệm thúc đẩy mối quan hệ với Giám đốc điều hành Softbank Masayoshi Son và thuyết phục ông Son đầu tư hàng tỷ USD vào Grab. Nhờ vào sự tăng trưởng của Grab, nhà đồng sáng lập Tan Hoo Ling trở thành người giàu thứ 63 tại Malaysia.
Còn các “đối tác tài xế” của Grab không nhận được những quyền lợi cơ bản của người lao động như lương tối thiểu, tiền ngoài giờ, bảo hiểm y tế, ngày nghỉ bệnh có lương… Theo các chuyên gia, các công ty gọi xe sử dụng các thuật toán để buộc tài xế phải tuân thủ những quy định về đón, trả khách để được nhận đủ thu nhập, hoặc thay đổi mức giá để ép tài xế làm việc trong những múi giờ cụ thể, nên họ phải làm việc khá nhiều.
Trao đổi với Zing, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng văn phòng Luật sư Kết nối nhận định: “Không có mức lương tối thiểu, thù lao của các tài xế chỉ dựa vào những cuốc xe họ chạy được. Có một vài hãng xe cũng đưa ra chính sách tích điểm thưởng, tuy nhiên việc đạt được điểm thưởng là rất khó khăn. Tài xế làm việc bất kể ngày đêm, không ít người làm quá 8 tiếng/ngày, 48 tiếng/tuần mà không được trợ cấp hay tính lương làm thêm giờ. Khi xảy ra các sự cố như tai nạn, tài xế bị tấn công hay khách hàng bị thương tích, ai sẽ là người đứng ra chịu trách nhiệm?”.
Giới quan sát cho rằng, chỉ khi đảm bảo lợi ích của ba bên thì dịch vụ mới có thể duy trì. “Các công ty thuộc ‘gig economy’ không hẳn là doanh nghiệp, mà thực tế là những thực thể chuyên rao bán ảo tưởng để lôi kéo tiền đầu tư”, nhà phân tích Merchant nhấn mạnh.
Merchant cảnh báo, nếu mô hình trở thành tiêu chuẩn kinh doanh phổ thông thì tương lai với chúng ta sẽ ảm đạm. Người lao động làm việc cật lực nhưng mức lương quá bèo bọt.
Theo Thanh Mai