Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong từng cam kết UBND TP sẽ ban hành chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp có số vốn trên 100 tỷ đồng. Và cam kết làm hết mình để đảm bảo môi trường chính trị ổn định, đem lại quyền lợi chính đáng cho nhà đầu tư.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM Lê Hoàng Châu, thực tế hơn 100 dự án được phê duyệt đầu tư thời điểm 2015 – 2018 bị “tắc” vì sự chồng chéo trong Luật đầu tư và Luật Quy hoạch cho đến 1/1/2021, Luật Đầu tư 2020 mới có hiệu lực.
Trong 9 tháng đầu năm 2020, dù Sở Xây dựng đã gửi Sở Kế hoạch & Đầu tư TPHCM đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư 45 dự án, nhưng trong công văn số 8128/BC-SKHĐT ngày 26/10/2020, không có số liệu về dự án nhà ở nào có được quyết định chủ trương đầu tư.
Trước tình trạng đó, trong hai năm 2019 và 2020, UBND TP HCM đã liên tục tổ chức nhiều cuộc họp cùng doanh nghiệp và các sở ban ngành để giải cứu các dự án này. Đây được kỳ vọng là “phao cứu sinh” cho các dự án đang nằm phơi sương, hoang phí của cải.
Trong khi đó, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA đánh giá hơn 10 năm qua, thị trường bất động sản đã xuất hiện dấu hiệu không ổn định và phát triển thiếu bền vững, thể hiện qua sự thăng trầm của thị trường, thậm chí có thời điểm đã xảy ra khủng hoảng nghiêm trọng, có lúc sốt nóng “bong bóng”, có lúc bị “đóng băng”.
Một trong những nguyên nhân được ông Châu chỉ ra là cả “rừng” văn bản pháp luật điều chỉnh thị trường bất động sản. Do những vướng mắc về thể chế, pháp luật mà tại TPHCM, từ tháng 12/2015 đến tháng 9/2018 đã có 126 dự án nhà ở có quỹ đất hỗn hợp bị ngừng triển khai do “ách tắc” thủ tục đầu tư xây dựng. Công tác thực thi pháp luật cũng còn chưa tốt, nhất là quy trình thủ tục hành chính nhiêu khê, kéo dài, ẩn khuất cơ chế “xin cho”. Bên cạnh đó, nhũng nhiễu, tiêu cực, cũng là “lực cản” và là nguyên nhân làm tăng chi phí đầu tư, tăng giá nhà.
Theo báo cáo của Hiệp hội Bất động sản TP HCM, do những vướng mắc về thể chế pháp luật mà từ tháng 12/2015 – 09/2018 đã có 126 dự án nhà ở có quỹ đất hỗn hợp bị ngừng triển khai do “ách tắc” thủ tục đầu tư xây dựng; hoặc từ ngày 07/03/2017, có khoảng 158 mặt bằng, hoặc dự án sử dụng quỹ đất có nguồn gốc do Nhà nước quản lý, đã phải dừng triển khai để thực hiện việc rà soát, kiểm tra về pháp lý. Các vướng mắc pháp lý này đã làm cho nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở bị sụt giảm rất lớn trong các năm qua.
Quy trình thủ tục hành chính nhiêu khê, kéo dài, ẩn khuất cơ chế “xin cho”, nhũng nhiễu, tiêu cực… là lực cản, đồng thời là nguyên nhân làm tăng giá nhà. Đó là những vấn đế bức xúc được đặt ra tại Hội thảo “Phát triển thị trường bất động sản, nhà ở minh bạch, bền vững thúc đẩy quá trình đô thị hóa và phát triển đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” tổ chức ngày 27/11.
Trong số những trường hợp thấm “nỗi đau” này, có khách hàng mua chung cư của Novaland. Và chính chủ đầu tư này cho hay, đến nay hơn 10 dự án của Novaland vẫn chưa làm được sổ vì vướng “đất công xen kẹt”, dù có dự án chỉ vài trăm mét vuông.
Không chỉ Novaland, nhiều DN khác cũng vướng vào thế khó tương tự. Đơn cử như tại dự án Green Star Sky Garden của Cty Hưng Lộc Phát tại quận 7, TPHCM, được thực hiện trên quỹ đất 52.648m2, trong đó có hai hình thức công trình nhà ở được triển khai là khu nhà liền kề và chung cư cao tầng.
Đối với phần khu nhà liền kề, dự án này thuộc trường hợp được miễn giấy phép xây dựng. Tuy nhiên, giữa năm 2019, dự án này bị tạm ngừng thi công 60 ngày với lý do “xây chui 110 căn biệt thự vì chưa được UBND TPHCM ra quyết định giao đất, chưa hoàn tất việc chuyển mục đích sử dụng”. Đáng nói, nguyên nhân cụ thể là dự án hiện vướng hơn 7.000m2 đất công (chiếm 14% diện tích) là kênh rạch, đường do Nhà nước quản lý xen cài trong dự án, dẫn đến tình trạng chủ đầu tư không thể thực hiện các thủ tục pháp lý để cơ quan chức năng giao đất, dự án ách tắc kéo dài.